Türk-Özbek-Azeri güç birliği

Orta Asya cumhuriyeti ve halkının büyük bölümü Türk kökenli olan Özbekistan’ın baÅŸkenti TaÅŸkent’te düzenlenen Türkiye-Özbekistan-Azerbaycan Üçlü DışiÅŸleri, Ticaret ve UlaÅŸtırma Bakanları Toplantısı tamamlandı. dışiÅŸleri, ticaret ve ulaÅŸtırma bakanlarını katıldığı toplantı, Türkiye’den Çin’e kadar arada sadece Hazar Denizi’nin ara vereceÄŸi ticari bir Türk koridoru oluÅŸturmayı hedefliyor.

Türkiye, Özbekistan ve Azerbaycan dışiÅŸleri, ticaret ve ulaÅŸtırma bakanlarının bu üçlü mekanizmayla Hazar GeçiÅŸli DoÄŸu-Batı Orta Koridor baÅŸta olmak üzere 3 ülkenin ortak gündeminde yer alan konularda eÅŸ güdüm ve iÅŸ birliÄŸinin artırılmasıyla ilgili meseleleri ele aldığı toplantının ardından bakanlar, toplantının sonuçlarına iliÅŸkin TaÅŸkent Deklarasyonu’nu imzaladı.

Toplantıya, Türkiye’den DışiÅŸleri Bakanı Mevlüt ÇavuÅŸoÄŸlu, Ticaret Bakanı Mehmet MuÅŸ, UlaÅŸtırma ve Altyapı Bakanı Adil KaraismailoÄŸlu, Azerbaycan’dan DışiÅŸleri Bakanı Ceyhun Bayramov, Dijital GeliÅŸim ve UlaÅŸtırma Bakanı ReÅŸat Nebiyev, Ekonomi Bakanı Mikail Cabbarov, Özbekistan’dan DışiÅŸleri Bakan Vekili Vladimir Narov, UlaÅŸtırma Bakanı Ä°lham Mahkamov, Dış Ticaret ve Yatırım Bakan Yardımcısı Laziz Kudretov katıldı.

Toplantının ardından düzenlenen brifingde konuÅŸan Özbekistan DışiÅŸleri Bakan Vekili Vladimir Narov, “Özbekistan-Azerbaycan-Türkiye” üçlü diyaloÄŸunun ilk toplantısının baÅŸarıyla tamamlandığını belirterek, Azerbaycan ve Türkiye tarafına teÅŸekkür etti. Rus asıllı Özbek bakan vekili, kültürel, tarihsel yakınlık, ortak gelenek görenek, dil, kültür ve dine dayalı asırlık iliÅŸkilerin eski çaÄŸlardan beri bu üç ülkeyi birbirine baÄŸladığını, cumhurbaÅŸkanlarının siyasi iradeleri ve politikası sonucunda Özbekistan’ın diÄŸer iki ülkeyle iliÅŸikilerinin tarihinin en üst düzeyine ulaÅŸtığını belirtti.

FETÖ döneminde ilişkileri kesmişlerdi

Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu bölgeye Sokullu döneminde tasarlanan Don Volga arası bir kanallar sistemiyle ulaÅŸmayı denemiÅŸ, osmanlılar son dönemlerinde Orta Asya’yla yakınlaÅŸmaya çalışmış, Osmanlı’nın son savunma bakanlarından Ä°ttihat rejiminin en önde gelen ismi Enver PaÅŸa da Özbekistan’ın bağımsızlığı için baÅŸlatığı Basmacı Ä°syanında BolÅŸeviklere karşı savaşırken ÅŸehit düşmüştü. Bunların dışında Türkiye Özbekistan iliÅŸkileri çok zayıf kaldı. Bağımsızlık ardından yakınlaÅŸma devam ederken FETÖ’nün Ä°slam Kerimov’a karşı ABD adına bir darbeye katılması sonucu Kerimov rejim Türkiye’yle iliÅŸkileri sıfıra yakın hale getirmiÅŸti.

CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan’ın Mart, Azerbaycan CumhurbaÅŸkanı Ä°lham Aliyev’in de Haziran ayında Özbekistan’a yaptıkları resmi ziyaretler, iliÅŸkilere ivme kazandırdı. Toplantı stratejik ve kültürel açıdan yakın üç ortak ülke için üst düzey görüşmelerin bir devamı, bölgesel ve uluslararası siyasetin güncel konularının kapsamlı tartışılması için bir ortam.

Lojistik planlama en önemli konu

Türkiye ve Azerbaycan, Ermenistan’ın arasındaki anlaÅŸma gereÄŸi Zengezur ÅŸerÅŸdÅŸnÅŸn açılmasıyla Ä°zmir’den Bakü’ye kesintisiz yol hattına sahip olacak. Buradan feribotlarla Özbekistan’ın Batısındaki Hazar Debizi limanından Özbek ve Orta Asya pazarlarına açılması bütün denklemleri deÄŸiÅŸtrebilecek önemli bir fırsat. Türkmenistan da bunun için bir ihtimal ama gerek Türkmenistan yönetimindeki kararlılık sorunu, gerekse ülke üzerinde Rusya’nın aşırı gücü, diÄŸer yandan Özbek pazarının Türkmen pazarına göre 8 kat daha büyük olması ve en önemlisi de diÄŸer Orta Asya ülkelerine yakınlığı, Türkiye-Azerbaycan-Özbekistan hattını daha deÄŸerli kılıyor.

Tarafların endüstriyel iÅŸ birliÄŸi, dijital ekonomi ve ticaret alanında pratik iÅŸ birliÄŸini derinleÅŸtirme konusunda anlaÅŸtığını, bu amaçla Bakü-Tiflis-Kars demir yolu, “Kuzey-Güney” ve “DoÄŸu-Batı” uluslararası ulaşım koridorlarının tüm imkanlarının kullanılmasının planlandığını belirten Özbek yetkilier, tarafların Özbekistan’ın “Tirmiz-Mezari Åžerif-Kabil-PeÅŸaver” stratejik demir yolunu inÅŸa etme giriÅŸimi ile “Özbekistan-Kırgızistan-Çin” demir yolu projesini desteklediÄŸini dile getirdi.

TaÅŸkent’te gerçekleÅŸtirilen Türkiye-Özbekistan-Azerbaycan Üçlü DışiÅŸleri, Ticaret ve UlaÅŸtırma bakanları toplantısı ilk toplantı olarak bu alanlarda önemli geliÅŸmelerin baÅŸlangıcı olacak. Bu amaçla ülkeler TaÅŸkent Deklarasyonu adında bir sürdürülebilir iliÅŸkiler planını imzaladılar.