Türk ortak bildirisi

30 Ocak 2025  Uyananhaber.com

Türkiye, Azerbaycan ve Özbekistan arasında başkent Ankara’da düzenlenen ikinci “üçlü mekanizma toplantısının” sonunda ortak bir Ankara Bildirisi yayınlandı. Türk Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Özbek Dışişleri Bakanı Bahtiyar Saidov ve Azerbaycanlı Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov’un katılımıyla Marriott Ankara Otel’de düzenlenen Türkiye-Azerbaycan-Özbekistan Dışişleri, Ticaret, Ekonomi ve Ulaştırma Bakanları Üçlü Toplantısı’nın ardından bir bildiri yayımlandı.

• Ticaret, yatırım, sanayi, enerji, ulaştırma ve lojistik, dijitallik ve iletişim alanlarında ortak projelerin geliştirilmesi ve teşvik edilmesine vurgu yapıldı.
• Üç ülkenin sınırlarından geçen Orta Koridor’un önemi yinelendi. Avrupa Kafkasya Asya Ulaştırma Koridoru’nun (TRACECA) güçlendirilmesi, faaliyetlerinin etkinliği ve verimliliğini artırma yollarının değerlendirilmesi gerektiği ve mevcut şartlarda mekanizmaların tam etkinliğinin korunmasının önemine işaret edildi. Koridor Türkiye, Azerbaycan ve Özbekistan’ın transit potansiyelini artırıyor.
• Orta Koridor boyunca, ulaşım altyapısının geliştirilmesi, dijitalleşmenin teşvik edilmesi ve ticaret akışlarının kolaylaştırılması konusundaki ortak irade vurgulandı. Bakü Uluslararası Deniz Ticaret Limanı ve Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu gibi bağlantı projelerinin ilerletilmesine destek kararlaştırıldı.
• Haziran 2024’te kurulan Lojistik Merkezler ve Kargo Taşıyıcıları Birliğinin, hızlı, düzenli ve az maliyetli nakliye ulaşımı için çözüm bulmasına destek verildi.
• Mart 2024’de Türk Devletleri Teşkilatı Ulaştırma Dernekleri Başkanları toplantı mekanizmasına atıfta bulunuldu.
• Taraflar, Türk Devletleri Teşkilatı ülkeleri arasında taşımacılık belgelerinin dijitalleştirilmesi için eCMR sisteminin uygulanması konusunda BM Avrupa Ekonomik Komisyonu (BMAEK) nezdinde başlatılan çalışmalardan duydukları memnuniyeti dile getirdi.
• Taşımacılık faaliyetlerinin dijitalleştirilmesinde e-İzin mekanizmasının faydalarını ve kağıt izinlerin kaybolması veya kötüye kullanılmasından kaynaklanabilecek zorlukların ortadan kaldırılmasını kabul eden taraflar, Türkiye-Azerbaycan ve Türkiye-Özbekistan arasında test rejiminde çalışan e-İzin sisteminin uygulanmasını memnuniyetle karşıladı.
• Taraflar, Özbekistan’ın yüklerinin Orta Koridor üzerinden taşınmasını kolaylaştırmak için gerekli yardımı sağlamaya hazır olduklarını ifade etti.
• Karabağ ve Doğu Zengezur bölgelerinde altyapı, modern kamu hizmetleri ve akıllı şehir çözümlerine yatırım yaparak Azerbaycan’ın insani mayın temizleme dahil olmak üzere yeniden inşa ve ıslah çabalarına katkıda bulunmanın ve böylece ülke içinde yerinden edilmiş kişilerin güvenli ve onurlu bir şekilde geri dönüşünü kolaylaştırmanın önemini yineledi.
• Taraflar, Azerbaycan’ın Karabağ ve Doğu Zengezur ekonomik bölgelerinde yatırım projelerinin gerçekleştirilmesine olan ilgisini dile getirdi.
• TDT bünyesinde ticari ve ekonomik işbirliğini güçlendiren yasal altyapının daha da geliştirilmesi amacıyla “Türk Devletleri Teşkilatı Üye Devletleri Hükümetleri Arasında Basitleştirilmiş Gümrük Koridoru Kurulmasına İlişkin Anlaşma”, “Türk Devletleri Teşkilatı Ticaretin Kolaylaştırılması Strateji Belgesi” ve “Türk Devletleri Teşkilatı Üye Devletleri Hükümetleri Arasında Dijital Ekonomi Ortaklık Anlaşması” belgelerinin uygulamasına atıfta bulundu.
• TDT tarafından 18 Mayıs 2024’te kurulan Türk Yatırım Fonu’nun kalkınmada destek sağlaması için tam faaliyete geçmesi istendi.
• 11 Kasım 2022’de Semerkant’ta düzenlenen 9. TDT Zirvesinde kabul edilen TDT Ticaretin Kolaylaştırılması Stratejik Belgesi’yle aynı doğrultuda ticaretin ivme kazanmasına yönelik adımlar atılmasının önemi vurgulanarak, TDT Ticareti Kolaylaştırma Komitesi’nin 2025 Eylem Planı’nın memnuniyetle karşılandığı kaydedildi.
• Sıfır Atık girişimi, yeniden ağaçlandırma ve BM Genel Kurulu’nun Aral Gölü bölgesinin ekolojik inovasyon ve teknoloji bölgesi olarak ilan ettiği özel kararının uygulanmasının teşviki yoluyla çevre, iklim değişikliği ve şehirleşme alanlarında bilgi ve tecrübe paylaşımı ve işbirliğinin güçlendirilmesi kabul edildi.
• Mayın temizleme ve sürdürülebilir yeniden inşa dahil, özellikle Azerbaycan’ın Karabağ ve Doğu Zengezur bölgelerinde çevresel iyileştirme ihtiyacı bulunduğu kaydedildi.
• Bildiride, Azerbaycan’ın düzenleyeceği BM İklim Değişikliği Taraflar Konferansı (COP29) memnuniyetle karşılanarak, Azerbaycan’ın konferans başkanlığına verilen güçlü destek vurgulandı.
• TDT İklim, İnovasyon, Yeşil Ekonomi ve Ticaret Ortaklığı ile TDT İklime Dirençli Köyler Forumu’nun kurulması için bildiriler imzalanması, TDT çerçevesinde inşa edilen COP29 bölgesel mirası takdirle karşılandı.
• Azerbaycan’ın Asya’da İşbirliği ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı (CICA) dönem başkanlığı koltuğuna oturması desteklendi.
• 6 Kasım 2024’te Bişkek’te düzenlenen TDT Devlet Başkanları Konseyi 11. Zirvesi’ndeki bildiriyle uyumlu olarak kurulan TDT Afganistan Çalışma Grubu’nun çıktılarının, TDT üye devletlerinin Afganistan konusundaki ortak yaklaşım hazırlığına katkıda bulunacağına güvenildiği teyit edildi, Trans-Afgan Demiryolu Projesi’nin öneminin altı çizildi.
• Başkenti Doğu Kudüs olan ve 1967 sınırlarına dayanan, bağımsız, egemen ve coğrafi bütünlüğü haiz Filistin Devletini içeren iki devletli çözüm temelinde, İsrail-Filistin çatışmasına adil ve kalıcı çözüm çağrısında bulunuldu.
• BM Genel Kurulunun 10 Mayıs 2024 tarihli Filistin Devleti’nin BM üyeliğine uygun olduğunu ve bu nedenle kabul edilebileceğini ilan eden karar tasarısı memnuniyetle karşılandı.
• BM ve ajansları, TDT, CICA, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) ve Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT) gibi uluslararası kuruluşlar ve çok taraflı platformlarda ortak çıkar meselelerinde eşgüdümlü olunması kararı alındı.