Rusya’nın Donbas cephesinde kazanımları ardından henüz Amerikan yardımı Ukrayna’ya ulaşmadan önce Harkov bölgesinde ilk ilerlemesini başlatması ardından yazarımız Kutluk Özgüven konuyu inceliyor.
11 Mayıs 2024 Kutluk Özgüven
Rusya Federasyonu son iki gün başlattığı düşük yoğunluklu operasyonlarda Harkov’un kuzeyindeki Ukrayna savunma hatlarını aşmaya çalışıyor. Rus güçleri, savaşta yeni bir cephe açmak ve Ukrayna’nın ikinci büyük şehrine yönelik baskıyı artırmak amacıyla Ukrayna sınırından Harkov oblastının (ilinin) kuzeyine yeni bir saldırı düzenledi. Harkov ağırlıkla Rusça konuşan nüfusa sahip ve Moskova’nın Odesa ile birlikte mutlaka Ukrayna’dan koparmayı hedeflediği kendi kültürüne ait gördüğü kentler arasında.
Ukrayna savunma bakanlığı, Cuma günü Vovchansk kasabası yakınlarında “düşmanın zırhlı araçlar kullanarak savunma hattımızı kırma girişiminde bulunduğunu” ve ilk saldırıların püskürtüldüğünü açıkladı. Ayrıca batıdaki sınır köyleri Strilecha, Pylna ve Borysivka’da da çatışmaların olduğu ve Rus kuvvetlerinin Vovchansk çevresinde yaklaşık 1 kilometre ilerlediği yönünde haberler vardı, ancak henüz bunlar doğrulanamadı. Yasal süresinin sonuna yaklaşan Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ise ülkesinin kuvvetlerinin saldırıya hazır olduğunu, düşmanı tugaylar ve topçu birlikleriyle karşıladığını, Rusya’nın yeni saldırısını desteklemek için ek birlikler sevketmesinden endişeli olduğunu da belirtti.
Ukrayna çok sayıda askerini Harkov’u korumak için orada tutuyor ancak bunları Donbas cephesine kaydırmayı da düşünüyor. Yeni Rus saldırısı bu birlikleri kaydırmaması amacıyla da yapılmış olabilir. Bunun beklenen Rus büyük “yaz taaruzu” olmasından ziyade sınırlı yeni bir cephe açmak ve küçük çok sayıda yerel çatışmalar yöntemini geliştirmek olduğunu düşünüyorum.
Son iki aydır ilk Ukrayna’nın başlattı bazı operasyonlar Harkov Oblastı çevresinde gelişmekteydi. Ukrayna hızla kaybettiği Donbas bölgesine karşılık Rusya fedearyonu içindeki Belgorod’u bombaladı ve sınır köylerine saldırlar düzenledi. Bunlar kısa sürede püskürtülse de Ukrayna’nın Rus topraklarına yaptığı ilk işgaldi. Bazıları bu Ukrayna operasyonunun Rusya Federasyonu seçim gününe denk gelmesinin özel bir mesaj olduğunu öne sürmüştü.
Harkov Dünya Savaşında kilit şehirlerdendi
Ancak Rusların Batı ve Güney cepheleri ardından Kuzebatı cephesi açması herkesin beklediği gelişmelerden. Nitekim Rusya, geçen ay Harkov çevresindeki askeri operasyonlarını kademeli olarak yoğunlaştırdı ve sınırlı Ukrayna hava savunmasından yararlanarak şehrin içini ve çevresini bombalayarak 1,3 milyon sakininden daha fazlasını kaçmaya ve şehri giderek nüfusu azalan bir gri bölgeye dönüştürmeye ikna etmeye çalıştı.
Harkov fabrikaların, tesislerin bulunduğu stratejik bir kent. İkinci dünya savaşında kent üç büyük muharebeye msahne olmuştu. Almanlar tarihteki son zaferlerini Stalingrad ağır yenilgisi ardından Mareşal von Mannstein komutasında Harkov’u geri aldıkları muharebede elde emişler ancak bu son başarıları olmuştu.
Şehir Rusya’nın kendi kültürü içinde gördüğü, halkın Rusça konuştuğu, genellikle Rusya yanlısı siyasi partilere oy verdiği bir bölge. Nüfusunun da büyük bölümü Rusların kendine yakın gördüğü sivilleri bombalamayacağı düşüncesiyle şehri terk etmiyor. Bu nedenle Rusya kente yönelik önemli bir saldırı başlatmadı ve dikkatli olmaya çalıştı.
Büyük taaruzların çağı geride kaldı
Düşüncem, her ne kadar yakın zamanda pek çok köy ve kasaba ele geçirmiş de olsa, geçen iki yıldaki büyük çaplı taaruz girişimlerinden ağzı yanan Rusya’nın yeni geliştirmekte olduğu stratejik doktrin uyarınca Harkov’a topyekün bir saldırda bulunmayacağı, tıpkı Donbas’taki son altı aylık ilerlemesinde olduğu gibi köy köy, tarla tarla, adım adım gelişen kontrollü bir ilerlemeyle bütün cephe boyu gelişim göstereceği, Harkov kenti ve onu savunan Ukrayna kuvvetlerini çembere alarak teslim olmaya zorlayacağı ya da kuşatma altında bırakacağı.
Son iki yıl açıkça gördük ki 21. yüzyılda büyük askeri güçler arasındaki savaşlarda, büyük ölçekli taaruzların, şaşırtma harekatların, sürpriz baskınların, beklenmedik saldırıların yeri yok. Bunun nedeni, ormanda da ilerlese, gece de hareket etse, bir manga askerden fazlasının daima tesbit edilebilir olması, bütün askeri harekatların uydulardan, elektronik istihbaratla izlenebilmesi. Bu sadece yerde değil, denizde ve havada da geçerli. Artık büyük, muzafferane, devasa araçlar, asker sayıları, konvoylar, filolar devri sona eriyor. 21. yüzyılın savaşları yaygın, hiçbiri muharebe ölçeğine giremeyecek, çok küçük ölçekli ancak yüksek sayılarda yüzlerce çatışma noktasından, düşük maliyetli binlerce unsurdan oluşmakta.
Bunu 2000 yılları başında ilk Necmettin Erbakan saptamıştı. Askeri endüstri uzmanı makine mühendisliği profesörü, yaptığı konuşmalarda büyük silahların ucuz çoklu silahlarla alt edilebileceğini anlatmış, onun yakın takipçisi olan Özdemir Bayraktar ve oğulları da uygulamaya koymuştu. Bunların dünyada art arda başarıları ve askeri düşünceyi değiştirdiklerinin Batılı yorumcularca itiraf edilmesi ardından dünyada düşünce kuruluşlaru ve firmalar da bu yöne ilerlemeye başladılar. Burada önemli nokta büyük çaplı tek güç değil, sürü gibi kullanılacak çok sayıda gücün arasındaki koordinasyon ve paylaşımı yapacak arka plandaki akıl.
Rusyanın Ukrayna stratejisi
Rusya, iki yıl önce başlatıp felaketle sonuçlanan Özel Askeri Harekatı ardından bütün Ukraynayı ele geçiremeyeceğini ve bunu zorlamasının kendi gücünü aşacağını bilmekle beraber Donbas ve Güney’de elde tuttuğu bölgelere ek olarak mutlaka Odesa ve Harkov’u, Zaporijya, Herson ve Moldova sınırındaki Transdinyesterya bölgesine kadar bütün Karadeniz kıyılarını, eğer işler yolunda giderse Kuzeydeki bazı bölgeler haricinde Dinyeper nehrinin Doğusundaki bölgeleri ele geçirmeyi hedefliyor. Bunu dışında Ukrayna dili konuşan, Polonya kültürüne daha yakın olan, İkinci Dünya Savaşı’nda Almanları destekleyen Batı Ukrayna’nın ve Kuzeydeki tarihi şehirlerin tampon ülke haline gelecek bir Ukrayna devleti içinde kalmasını kendi çıkarlarına uygun buluyor. Zamanında Rusya yanlısı adaylara oy vermiş bütün bölgeleri bünyesine almayı ancak gerisini serbest bırakmayı planlıyor. 2023 sonunda uygulmaya koyduğu ve giderek iyileştirdiği yeni askeri doktrinle yıllara yayılan, fazla maliyet gerektirmeyen ve Rusya’nın imalat hızından daha fazla olmayan yoğunluğu düşük adım adım yüzlerce noktada ilerleyen bir savaş, Moskova’nın tecih ettiği ve değiştirme riskini almayacağı bir formül.
Rusya kurulu düzeni bunu bir saldırganlık olarak değil kendini savunma olarak görüyor. Eğer Rusya içinde Harkov ve Odesa gibi kentleri kapsayan, Rus kimliğinin ortaya çıktığı Kiev ya da Çernihiv gibi şehirleri NATO denetimine terk ederse, kontrolü altında bulunan yüzlerce farklı etnik grubu ve dev coğrafyayı uzun süre tek bir devlet altında tutamayacağını ve bunların kaybedilmesi halinde Rusya’nın da Rus ulusunun dünyada etkinliğinin sona ereceğini biliyor. Bu nedenle Ukrayna’nın tamamen Batı hakimiyetine girmemesi için elinden gelen her yolu izleyeceğini, bunun içinde atom silahlarını kullanımının da mevcut olduğunu çok kez dile getirmişti.
Kısaca Batı’nın, Rusların taktik ve silah olarak son dönemdeki başarılarını tamamen bir kenara itsek bile bu savaşı, nükleer silah kullanacağını yineleyen bir ülkeye karşı kazanması olanaksız. Ancak Batı’daki yöneticiler kendi kararlarını kendileri veremediklerinden, Batı ülkeleri başına bilinmeyen, tecrübesiz kukla yöneticiler geçtikçe, aldıkları kararlar kendi devlet çıkarlarına uygun olmaktan ziyade büyük çokuluslu şirketlerin ve dünya finans devlerinin çıkarlarını gözetmeye başladı. Bu nedenle Ukrayna savaşı kazanılamayacak olmasına, ülke halklarının çıkarlarına aykırı düşmesine rağmen devam ettirilmekte.
