Bu sabah dünyadaki piyasalardaki keskin düüşlerin Borsaİstanbul’da bir çöküşe ve ekonomik krize neden olmaması amacıyla robot yazılımlar borsa işlemlerini kestiler.
5 Ağustos 2024 Uyananinsan.com
Dünyada Amerika’da ekonomik daralma korkusunun borsalarda paniğe neden olmasınınn ardından Türkiye’de de İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Borsaİstanbul hızla çöküşe ilerleyince robot yazılımlar tarafından müdahale edilerek sistemler otomatik olarak kapatıldı.
Panik Japonya’dan başladı
ABD’de artan resesyon endişeleriyle tetiklenen satış baskısı Japonya pay piyasalarında son 37 yılın en sert düşüşüne neden oldu. Asya pay piyasaları, artan resesyon endişeleriyle tarihi düşüş yaşadı. Analistler, Japonya Merkez Bankasının (BoJ) faiz artırım döngüsünün girmiş olabileceği yönündeki beklentilerin ABD’deki resesyon endişeleriyle birleşmesinin ardından ülke varlıklarına ilişkin risk algınının had safhaya ulaştığını belirterek, Japonya hisselerinin 1987’den bu yana en sert satış dalgasını yaşadığını söyledi. Nikkei 225 endeksi yalnızca son iki işlem gününde yüzde 21,2 oranında değer kaybederken, bu yıl 11 Temmuz’daki rekor seviye olan 42.426 puanla karşılaştırıldığında değer kaybı yüzde 34,9 oldu.
Tokyo’nun sert tepkisi
Dünyadaki hiçbir borsanın, son zamanlarda finansal piyasalarda yaşanan çalkantıya Tokyo’daki kadar sert tepki vermediğine dikkati çeken analistler, bu hızlı değer kaybını yenin değer kazanmasına bağladı. Yıl içerisinde 161,3’e kadar çıkan dolar yen paritesi 142,2 ile ocak ayından bu yana en düşük seviyeyi test etti. Analistler, Japon yeni borçlanması ile yüksek getirili varlıklara yapılan yatırımların BoJ’un faiz artışı ve Japon yeninin hızla değerlenmesiyle bölge piyasalarındaki satış baskısını tetiklediğini söyledi. Hem BoJ’un şahinleşmesiyle güçlenen yenin, hem de dünyada artan resesyon endişesinin ihracatçı Japon şirketlerin performansını olumsuz etkileyebileceği endişesinin Japonya pay piyasalarındaki satış baskısının derinleşmesinde önemli rol oynadı.
Bütün Doğu Asya etkilendi
Söz konusu gelişmelerle Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 12,4 düşüşle günü 31.458 puandan, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 8,77 değer kaybıyla 2.441,5 puandan günü tamamladı. Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 2,05 azalışla 16.593 puanda, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 1,5 düşüşle 2.860 puanda, Hindistan’da Sensex endeksi yüzde 3 düşüşle 78.520 puanda bulunuyor.
Asya’daki panik Avrupa’ya sıçradı
Asya’nın ardından açılan Avrupa borsaları da haftaya sert düşüşle başlarken açılışın ardından Stoxx Europe 600 gösterge endeksi yüzde 3 düşüşle 483,1 puan, Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 2,7 azalışla 17.162 puan seviyesinde işlem görüyor. İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 2,4 değer kaybıyla 7.979 puan, İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 3,9 düşüşle 30.773 puan, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 2,9 azalışla 7.043 puan ve İspanya’da IBEX 35 endeksi yüzde 3,2 değer kaybıyla 10.336 puanda bulunuyor. Avro/dolar paritesi, şu dakikalarda önceki kapanışının yüzde 0,2 üzerinde 1,0933 seviyesinden işlem görüyor. Söz konusu gelişmelerin ardından Avrupa Merkez Bankasının (ECB) gelecek ay faiz indirmesine kesin gözüyle bakıldığını aktaran analistler, İngiltere Merkez Bankasının (BoE) ise yüzde 50 ihtimalle faiz indirimlerine devam edeceğinin fiyatlandığını bildirdi.
İstanbul’da robot yazılımların 2 kez müdahalesi
Borsa İstanbul AŞ, BIST 100 endeksindeki kayıpların yüzde 7’yi aşmasıyla Endekse Bağlı Devre Kesici Sistemi’nin çalıştığını ve pay piyasasındaki tüm sıralarda işlemlerin geçici olarak 2. kez durdurulduğunu duyurdu. Borsa İstanbul’un Endekse Bağlı Devre Kesici Sistemi’nin devreye girmesine ilişkin açıklaması basına dağıtıldı. 10:252te endekse bağlı devre kesicinin ikinci seviyesi tetiklenerek Pay Piyasasındaki tüm işlem sıralarında, Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasasındaki Pay ve Pay Endekslerine dayalı sözleşmelerde ve Borçlanma Araçları Piyasası Pay Senedi Repo Pazarında işlemler geçici olarak durduruldu. Bu robot engellemeler 40 dakika devem etti ancak yatırımcılarda byük endişeye neden oldu.
Genel bakış
Küresel piyasalar, ABD’de resesyon endişelerinin hızla güçlenmesinin ardından haftaya tarihi bir düşüş baskısıyla başlarken söz konusu seyir Avrupa’ya da taşındı. ABD’de ekonomik aktivitenin öngörülünden daha sert yavaşlayabileceği endişesi satış baskısının derinleşmesine neden oluyor. Ülkede açıklanan istihdam raporundaki verilerin resesyon endişesini artırması sonrasında geçen hafta küresel piyasalarda görülen satış ağırlıklı seyrin yeni haftada da devam ettiği görülüyor. Analistler, Avrupa’da, makroekonomik verilerden alınan sinyallerin halihazırda ekonomik aktiviteye ilişkin endişeleri ve resesyon endişelerini öne çıkardığını belirterek, ABD’den de benzer sinyallerin gelmesiyle risk algısının oldukça güçlendiğini dile getirdi. ABD Merkez Bankasının (Fed) gelecek ay 50 baz puan faiz indireceğine kesin gözüyle bakılırken, analistler, bankanın piyasalardaki endişeyi yatıştırmak için acil toplantı yapma ihtimalinin bulunduğunu ifade ediyor. Analistler bugün Avrupa ve ABD’de açıklanacak hizmet sektörü Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) ile Avro Bölgesinde Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ile Sentix yatırımcı güven endeksinin takip edileceğin bildirdi.
