Orban’dan Netanyahu’ya kırmızı halı

3 Nisan 2025

Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından tutuklanma kararı çıkarılan Siyonist lider Binyamin Netanyahu, İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün tutuklama çağrılarına rağmen gittiği Macaristan yolunda havalimanında protesto edildi. Başbakan Viktor Orban liderliğindeki Macar hükümeti savaş suçlusu kanlı katili el üstünde ağırladı ve Uluslararası Ceza Mahkemesi’nden çıkacağını bildirdi.

Tel Aviv Ben Gurion Havalimanı’nda İsrailliler tarafından yapılan eylemin amacının “Yahudi esirlerin serbest bırakılması” olduğunu belirtildi. Havalimanındaki göstericilerin “Gazze’de ateşkes ve İsrailli esirlerin derhal serbest bırakılmasını” talep eden pankartlar açtığı aktarıldı. Netanyahu hükümetinin Gazze’ye saldırıları tekrar başlatmasına tepki gösteren esirlerin aileleri, “Gazze’nin ele geçirilmesi karşılığında rehinelerin hayatının kurban edilmesine mi karar verildi?” tepkilsini dile getirdi. Esirlerin aileleri, “anlaşmada öngörülen rehinelerin serbest bırakılması ve savaşı sona erdirmek yerine İsrail hükümeti, Gazze’ye daha fazla asker gönderiyor” tepkisi gösterdi.

İnsan Hakları İzleme Örgütü hafta içinde Macaristan’ı ziyaret etmesi beklenen Netanyahu’nun burada tutuklanması için çağrıda bulunmuştu. Kasım 2024’te tutuklama emirleri çıkarılması sonrası Macar lider Viktor Orban, Netanyahu’yu davet edeceğini ve “eğer gelirse emrin Macaristan’da hiçbir etkisi olmayacağını garanti edeceğini” söylemişti. Orban’ın İletişim Ofisinden yapılan açıklamada, Netanyahu’nun, Macaristan Başbakanı Orban’ın daveti üzerine 2-6 Nisan’da bu ülkeye resmi ziyaret gerçekleştireceği aktarılmıştı.

Mahkemeden ayrılsalar da suç devam ediyor

Macaristan hükümeti, Uluslararası Ceza Mahkemesi’nden yrılma kararı aldığını bildirdi.Macaristan Hükümet Sözcüsü Zoltan Kovacs (Kovaç) ve Devlet Bakanı Gergely Gulyas hükümetin çekilme kararı aldığını duyurdlar. Gulyas, “Çekilme süreci, Macaristan’ın anayasal ve uluslararası hukuki yükümlülükleri doğrultusunda perşembe günü başlayacak.” ifadelerini kullandı. Bu karar, UCM tarafından hakkında tutuklama emri çıkarılan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Macaristan ziyareti sırasında alındı. Macaristan, Roma Statüsü’nü 15 Ocak 1999’da imzalamış ve 30 Kasım 2001’de onay belgesini tevdi etmişti. UCM’yi kuran Roma Statüsü 1 Temmuz 2002’de yürürlüğe girmişti.

Ancak mahkemeden çekilme kararı suçu ortadan kaldırmıyor çünkü çekilme işleminin tamamlanması bir yıl sürüyor, çekilme 1 yıl sonra hüküm doğuruyor.
Roma Statüsü’nün 127. maddesine göre çekilme işlemi, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’ne yazılı bildirimle gerçekleştiriliyor. Bildirimde daha sonraki bir tarih belirtilmediği takdirde, çekilme bildirimin alınmasından bir yıl sonra yürürlüğe giriyor. Buna göre bu bir yıllık süre içerisinde Macaristan’ın UCM’ye karşı Roma Statüsü’ndeki yükümlülüklerini yerine getirmeye devam etmesi, yani gerektiğinde tutuklama emrini uygulaması gerekiyor. Benzer şekilde daha önce Filipinler, UCM’nin ülkedeki duruma ilişkin ön soruşturma başlatmasından yaklaşık bir ay sonra, 14 Mart 2018’de Roma Statüsü’nden çekilme niyetini açıklamış, çekilme işlemi bir yıl sonra 16 Mart 2019’da tamamlanmıştı. Ancak Filipinler’in UCM’den çekilmiş olması, çekilme tarihinden önceki dönemde işlenen suçlara ilişkin yargı yetkisini etkilememiş, eski devlet Başkanı Rodrigo Duterte, UCM’den çekilmiş olmasına rağmen, çekilme öncesi döneme ait suçlamalarla ilgili olarak şu anda UCM’de tutuklu olarak yargılanıyor. Benzer durumun Orban için de yaşanacağı hukukçularca dile getirilmekte.