İslam dünyasının en büyük ülkesi Endonezya’daki bir futbol maçında çıkan izdihamda 174 kişi öldü.
A. Galip Gümüşdere
Endonezya’nın futbol müsabakası sırasında polisin arbedeyi sonlandırmak için göz yaşartıcı gaz kullanmasının ardından çıkan izdihamda 174 kişi hayatını kaybetti, yüzlerce kişi yaralandı. Futbol katliamı, başkent Cakartanın da yer aldığı Cava adasının doğusundaki büyük şehir Melang’da meydana geldi.
13 bin adadan oluşan 260 milyonluk Müslüman ülkenin ana adası olan Cava’nın Doğu Cava eyaleti Malang şehrindeki Kanjuruhan Stadyumu’nda Persebaya Surabaya takımının ev sahibi Arema Malang’ı 3-2 yendiği lig maçının ardından iki rakibin taraftarları arasında çok sayıda kavga çıktı. Yüzlerce taraftar, arbedeye müdahale eden polisin kullandığı biber gazından korunmak için çıkış kapısına koştu. Yaşanan kaosta nefessiz kalarak boğulanlar ve ezilenler oldu. Stadyumda çıkan olaylarda onlarca taraftar hayatını kaybetti.
Bundan 75 yıl önce Kayseri-Sivas maçında Türkiye’de yaşanan, her ikisinde de Liverpool taraftarlarının karıştığı, İtalya ve İngiltere’de görülen ve dünyada çok sayıda diğer örneklerine şahit olunan katliamların hepsinden daha büyük facianın, mutedil ve barışçıl bir adalar toplumu yapısına sahip Endonezya’da yaşanması şaşkınlık ve üzüntüye neden oldu.
Doğu Cava polisi, gece geç saatlerde maçın sona ermesinden hemen sonra taraftar grupları arasında çıkan kavgaların çevik kuvvet polisinin göz yaşartıcı gaz kullanmasına neden olduğunu, sıkılan gazın taraftarları paniğe sevk ettiğini, 300’den fazla kişinin tedavi için bölgedeki hastanelere sevk edilirken birçoğunun yolda ve tedavi sırasında öldüğünü açıkladı.
Lig askıya alındı
Yaklaşık 180 yaralı arasından kaybedileceklerle, ölü sayısının artmasından endişe ediliyor. Yaralılar bölgedeki 8 hastanede tedavi görüyor. Halk arasında Jokowi olarak bilinen Devlet Başkanı Joko Widodo, kapsamlı soruşturma talimatı verdi, ülkedeki futbolun son trajedisi olması için önlemler alınacağını bildirdi. Widodo, Endonezya Futbol Federasyonuna güvenlik prosedürleri iyileştirilene kadar 1. Lig’in askıya alınması talimatını verdi. Gençlik ve Spor Bakanı Zeyneddin Amali de Futbol Federasyonu Başkanı Muhammed Iriawan’a maç sırasındaki güvenlik prosedürlerini kapsamlı şekilde değerlendirmeleri emrini verdi.
İnsanlığın sahte dini gibi
Müsabaka sporları, Roma-Osmanlı imparatorluklarında halkın desteğini sağlamak için kullanıldı. İstanbul’da 6. yüzyılda Nika devrimine neden olan Maviler-Yeşiller ve Osmanlı’daki efsanevi Bamyacılar-Lahanacılar spor rekabetlerinin siyasi önemi vardı. Bu, 20. yüzyılda İngiltere’den yayılan ve dünyanın ortak sporu olan futbolla devam etti.
Futbol, dünyada giderek ağırlığı olan, spordan çok bir gladyatörlük yarışması gibi halkın önem verdiği, insanların yeni bir dini gibi yaşamlarına etki eden, ölmek ve öldürmenin sloganlarda kullanıldığı bir sosyal olgu. 20. yüzyılda Latin Amerika, İspanya ve Portekiz’deki diktatörlerin Salazar’ın “toplumu Futbol, Fiesta, Fado (Portekiz arabeski) ile yönettiği” sözündeki kadar etkiye sahip. Milyarlarca insan futbolla yatıp futbolla kalkıyor.
Futbol bazı ülkelerde kitle sporu niteliğinde. Almanya’da yüzbinlerce lisanslı futbolcu, amatör olarak küçük yaştan itibaren futbol oynuyor ve spor, toplumun beden eğitiminde en önemli faktörlerden. Amerika’da futbol ilk dört gösteri sporu (Bryzbol, Amerikan Futbolu, Basketbol, Buz Hokeyi) arasına giremezken daha çok hali vakti yerinde ailelerin kız çocuklarının yer aldığı bir lise beden eğitimi faaliyeti olarak toplumda yaygın.
Halkın sert ve acımasız rekabet içinde, her tür hile ve yönetici ayak oyunlarının oynandığı, şikenin ve bahislerin yer aldığı bu toplumsal afyondan daha hikmetli, yararlı ve insanları doğruya, ilme, kültüre sevk eden faaliyetlere yöneltilmesi insanlığı uyandıracak bir çıkış kapısı olacaktır. Cumhuriyet gazetesi eski yazarlarından futbola meraklı Ali Sirmen’in futbola karşı olanlara savunmasında yazdığı gibi, “büyük şehirlerin varoşlarındaki milyonlarca Anadolu insanı futbol olmasa nereye yönelir bir düşünün” fikri, tıpkı Salazar’ın uyutma yaklaşımını yansıtmaktadır, kuşkusuz burada kast ettiği dindir. Futbol, halkı güden küresel elitlerin kullandığı, insanları uyutarak Allah’ı anmaktan uzaklaştıran, kavgacı bir hale yönelten bir işlev görmektedir.
