Ä°lim dünyasının gözbebeÄŸinden: dünden bugüne bakış – II

9 Şubat 2025   Sadık Uslu

Bilgisayarlarla birlikte, özellikle son yıllarda akıllı telefonlar ve tabletlerle, ekran karşısında geçirilen zaman arttı. Ekran ışığı, göz bebeklerinin küçülme katsayısını maksimize ederken, göz kaslarını ve beyni de farklı biçimde etkiliyor. Zira; göz bebeğinin ve kaslarının gösterdiği bu refleksler, zihin fonksiyonlarımızdaki kıymetli bir şeylerin de savunma mekanizmalarıydı sanki.

Ekranlar, normal-dijital göz yorgunlukları ile mavi ışık maruziyeti gibi sorunlara yol açıyor. Bu durum, uzun süreli ekran kullanımında konsantrasyon bozuklukları, baş ağrısı ve uyku kalitesinde düşüş gibi belirtilerle kendini göstererek tüm insanlığın da ruh sağlığını olumsuz etkileyebiliyordu.

Evet. Ekranlar, sürekli bildirimler ve çoklu görev yapma eğilimiyle, dikkatleri dağıtıyor. Bu durum günümüz ilim adamlarının derinlemesine araştırma yapma kapasitesi üzerinde olumsuz etki yapabileceği gibi, stres ve kaygı faktörünü de öne çıkarmaya muktedir görünüyor.

Madalyonun diğer tarafından baktığımızda ise, bilgisayarlar ve benzeri dijital araçlar, bu yeni öğreniş modelinde bilginin yatay yönlü genişlemesi konusunda üretici ve problem çözme becerilerini teşvik ediyor. Programlama, simülasyonlar ve veri analizi gibi alanlarda, ekranlar yeni keşiflerin önünü açabiliyor. Ancak, bu süreçler gözlerimiz ve zihnimiz üzerindeki yükü de oldukça artırıyor.

Bilgisayarın sağladığı imkanlar, bilgiye erişimi hızlandırırken, ruh sağlığı için dijital detoks veya doğa ile etkileşim gibi aktiviteler de önemli oluyor.

Günümüzdeki öğrenme şeklinin, insanlara çok emek harcatmadan sağlandığını görüyoruz. Belki, geçmişe nazaran bilgiyi daha denk bir şekilde topluma pay ettiğinden de söz edebiliriz. Bilginin edinimi konusundaki emek faktörünün ise geçmişteki erdeminden uzak kaldığını görebiliyoruz.

 

Bilgisayar öncesi dönemin sakin ve derinlemesine öğrenme ortamı, ilim adamlarının zihin sağlığına olumlu katkı sağlarken, günümüzdeki hızlı ve yoğun bilgi akışı, zihin sağlığı üzerinde yeni zorluklar ortaya çıkarıyor.

Her iki dönemde de öğrenme süreci kalitesinin, göz ve beyin sağlığı ile doğrudan ilişkili olduğunu görüyoruz.

İlim adamlarımızın, bu yeni çağda, teknoloji ile sağlıklı bir ilişki kurarak, hem bilimsel keşiflerini, hem de beden ve zihin sağlıklarını koruma konusuna gösterecekleri önem, geçmiş dönemlerin derin ve huzurlu ilmiye anlayışıyla yakın bir değere sahiptir.