Ermenilerin ayrılması planımızı bozar

Faik Emre Özdemir

Uyananinsan.com 28/9/2023

Kendine Artsah diyen Karabağ’daki sözde Ermeni devleti iki ağır yenilginin ardından geleceği olmayacağını anlayınca, Batı’dan da homurdanmalar dışında beklediği desteği göremeyip Rusya’dan da sert tepki görünce kendini fesh etme kararı çıkardı. Ancak bunu hemen yürürlüğe geçirmeyip, Ermeni dış siyasetinde sık kullanılşan bir taktiğe başvurarak üç ay sonrasına tarih verdi. Üç ay içinde olumlu bir gelişme halinde Ermenilerin verilen sözleri bozup yine egemenlik iddia etmeleri mümkün.

Dağlık Karabağ’da tek taraflı ilan edilen ve Azerbaycan’ın tanımadığı yönetimin varlığına 1 Ocak 2024’ten itibaren son verileceği açıklandı. Sözde Artsah Cumhuriyeti’nin lideri Samvel Şahmaranyan’ın tüm sözde resmi kurumları feshetmeye yönelik kararname imzaladığı belirtildi. Kararnamede, “1 Ocak 2024 tarihine kadar tüm devlet kurum ve kuruluşlarını kendilerine bağlı birimler altında feshedin ve Artsakh Cumhuriyeti varlığına son verin” ifadeleri yer aldı.

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, önümüzdeki günlerde Dağlık Karabağ’da Ermeni kalmayacağını, evini terk eden Karabağlı Ermenilerin 60 bini aştığını belirtmişti. Azerbaycan Savunma Bakanlığı, 19 Eylül’de yaptığı açıklamada, Karabağ’a askeri operasyon başlattıklarını duyurmuş, Karabağ’da ‘Artsah Cumhuriyeti’ olarak adlandırılan Azerbaycan’ın tanımadığı yönetim, bir gün sonra yaptığı açıklamada, Rus barış güçlerinin arabuluculuğunda ateşkesi kabul ettiklerini bildirmişti. Ateşkesin ardından Azerbaycanlı ve Karabağlı Ermeni temsilciler arasında Azerbaycan ve Karabağ’da iki görüşme yapılmıştı.

Karabağ’ın yanısıra Azerbaycan’ın üçte birini 1992’de ele geçiren, Hocali gibi katliamlar ve etnik temizlikle milyona yakın insanı mülteci haline getiren Ermeni güçler, zamanla Azerbaycan ve Türkiye’nin güçlenmesi ve işbirliği ardından önce 2020’de beklenmedik şekilde onbinlerce asker ve ağır silahların kaybıyla büyük yenilgiye uğramış, bu ay içinde de ikinci kez yenilerek şartları kabul etmişti.

Ermeniler giderse Zengezur planı yatar

Ermenilerin Karabağ’dan ayrılması çok da iyi bir durum değil. Azerbaycan ve Türkiye Hankendi’nde yaşayan 100 bin Ermeni’nin Ermenistan’a kendi toprakları üzerinden ulaşması amacıyla iki Ermeni toplumunu bağlayan bir karayolu inşa karşılığında Azerbaycan’ın da kendi anakarasındaki Zengilan ile Nahçıvan’a bağlayan Ermeni toprakları üzerinden bir karayolu inşa edilmesine izin verilmesini şart koşmuş, Paşinyan bunu kabul etmişti.

Ancak zaman içinde Ermeniler her zamanki gibi erteleyerek zaman kazanma taktikleriyle Zengezur Koridoru adı verilen sadece Azerbaycan’ı Nahçıvan’a bağlamakla kalmayan aynı zamanda Türkiye’yi de bu sayede Orta Asya’ya bağlayacak olan sadece Türk devletlerinden akan bir İzmir-Şangay kara güzergahı kurulmasına izin vermediler. Bunda Amerikalılar ve Hintlilerin de etkisi oldu. Eğer Ermeniler Hankendini tamamen bırakır Ermenistan’a göç ederse, Ermenistan’ın bir arayol ihtiyacı kalmayacak, dolayısıyla Zengezur koridorunun da yapımına izin verme ihtiyaçları ortadan kalkacak.

Bu nedenle kısa dönem hesaplarla, intikam duygularıyla Ermenilerin Karabağ’dan ayrılmasına seyirci kalınmaması gerekiyor. Türk dünyasını birbirine bağlayan 21. yüzyılın Türk yüzyılı olmasında payı olacak bu karayolu, üç beş Ermeni’nin gitmesinden çok daha önemli.