Bir buçuk milyara doğru ilerleyen nüfusuyla dünyanın en kalabalık ülkesi Hindistanın resmi dili Hindi dilidir. Bu dili üçyüz milyon kişi evde konuşur, yarımmlyardan fazla kişi ise İngilizce ile birlikte ikinci dil olarak kullanılır. Ancak Hintçeye çok benzeyen, neredeyse konuşmada aynısı olan bir dil daha vardır. Bu dil de ülkemizde Urduca dediğimiz Urdu dilidir.
Aslında iki dil iki farklı dil de değildir, alfabeleri farklıdır, bir de Arapça Farsça kelimeler kaldırılmış yerlerine eski Sanskrit dilinden uydurma yeni kelimeler türetilmiştir. Tıpkı Cumhuriyet sonrası dil devrimindeki gibi, Hindi dili Urdu dilinin İslami bağlantıdan arındırılmak üzere Öz-Hindistanlaştırılmış halidir. Hintçe, Urducanın 19. yüzyılda İngiliz sömürge misyonerleri tarafından Devanagari alfabesi ve Sanskritçeden kelime değiştirmeleri kullanılarak oluşturulmuş yapay dildir..
Urduca, 16. yüzyılda Babürlüler, diğer adıyla Timur-Gürhan Devleti veya Hindustani İmparatorluğu, ya da sonradan İngilizlerce uydurulmuş adıyla Moğul devleti için Hindistan’ı birleştirmek amacıyla siyasi nedenlerle daha önceki denemelerin son hali verilerek sentezlenmiş ve Arap harfleriyle yazılmıştır. Müslümanlar benzer denemeleri başka ülkelerde de yapmıştır. Örneğin bugün Afrika’nın ortak dili Sahili dili ya da yaygın adıyla Swahili, tıpku Urduca gibi yerel Bantu dillerinin sadeleşmiş gramerini esas alıp Arapça-Farsça kelimeler eklenerek oluşturulmuş ve Arapça yazılan bir sentez dilidir. İngiliz sömürgeciler ve sonradan gelen kendi zihniyetindeki yerliler Swahili dilinden Arapça kelimeleri temizlemeye çalışmış, alfabeyi de Latin harflerine çevirmiştir.
Urducada da gramer Kuzey Hindfistan dilleri, özellikle de Pencap dili esas alınmış, Arapça, Farsça ve Türk kültürel terminolojisinden oluşturulmuştur. Yazı, Arapça-Farsça varyantı Nas-Talik olmuştur. Urdu kelimesi, yeni yönetici Türk elitinin ana dilinde ordu, askeri karargah ya da şehir, dolayısıyla devlet anlamına geliyordu.
Hindistan’ı birkaç on yılda adım adım böl ve yönet yöntemleriyle ele geçiren İngilizler, merkezi bir yönetim için ortak bir dilin olmasının iyi bir fikir olduğunu düşündüler. Ancak Urduca çok fazla İslami bağlantlar içeriyordu. Hindistan’ın Müslüman yönetici sınıfının zayıflatılıp yerine Batıyatapar zihniyettekilerin getirilmesi için dilin Öz-Hintçe olmayan kısımları temizlenmeliydi.
Bunu yapmak için Urduca Arapça, Farsça ve Türkçe kelime dağarcığı olmadan, Hindu kutsal yazıtlarından eski Sanskritçe veya Sanskrit köklerinden türetilen yeni kelimelerle değiştirildi ve dile Hinddustani, sonradan Hindi adını verdiler. Kuran’ın yazısı Rigveda’nın yazısına çevrildi. İlginç olan bütün bu çalışmaların Protestan Hristiyan misyonerler tarafından gerçekleştirilmesiydi.
Hindi yapay dili 19. yüzyılda fazla başarı elde edemediyse de ikinci denemede, 20. yüzyılda hayata geçirildi. Ancak özellikle Hindistan’da modern ulus-devlet ideolojisi yaymanın ve ulus inşasının ortamının sinema olmasından güçlü Mumbai film stüdyoları, pek çoğunun anlamadığı aşırı radikal Hindi kelimelerinin kullanılmasına direnerek, yaygın Arapça ve Farsça kelimelerin hala soluduğu daha hoşgörülü bir sürümü tercih etti. O zamanlar Hindi dili Devanagari dilinde yazılmış bir Urduca gibiydi. Buna rağmen Hindi dilindeki Arapça Farsça kelimelerin yavaş yavaş değiştirilmesi, Sanskritleşmesi hala devam ediyor. Bu yönden de Urdu-Hindi dönüşümü, Türkiye ve Türk cumhuriyetlerindeki dil devrimlerine çok benzer.
Hindi, ilk modern ulusal dönüşüm dilidir. Yeni Yunanca’nın ortaya çıkışından, Türk dil devriminden, Siyonist İbranicesinden, İtalyanca standardizasyonundan önce gelmiştir, Esperanto, Newspeak, Sindarin, Klingon gibi suni dil önerilerine ilham olmuştur.
