Küçük bir Çİn yapay zeka şirketi dünya devlerini alt üst edecek bir ürünü piyasaya sürerek ABD ve dünya piyasalarında kurulu düzeni bozabileceği yönünde korku oluşturdu.
27 Ocak 2025 Uyananinsan.com
DeepSeek adlı Çinli yapay zeka firması, dünyanın en iyi sohbet robotlarıyla karşılaştırılabilir performansıta ancak maliyetinin çok altında çığır açıcı yapay zeka ürünüyle Amerika ve dünyanın teknoloji merkezi Silikon Vadisi’nde panik havası oluşturdu. Donald Trump’ın başkanlığa gelir gelmez yarım trilyon dalrlık kaynak ayırdığı kararnameyi imzalamsının ardından DeepSeek, yapay zekalar savaşında paraya ve güce sahip olanın kazanacağına yönelik inancı da yıktı. Nasdaq ve benzeri pazarlardaki teknoloji hisseleri panik havası içinde hızla düşmaya başladı.
DeepSeek tam olarak nedir?
DeepSeek mobil sürümü Ocak ayının başlarında piyasaya sürülmesinden sonra ABD’de iPhone indirme listelerinde zirveye çıkmıştı. Liang Wenfeng adlı Çinli girişimci tarafından 2023 yılında kurulan firma, program koduna mğüdahale edilebilen açık kaynaklı yapay zeka modelleri geliştiriyor; bu da geliştirici topluluğunun büyük kısmının yazılımı inceleyip iyileştirebileceği anlamına geliyor. Uygulama, bir istemi yanıtlamadan önce gerekçesini açıklayarak OpenAI’nin ChatGPT’si gibi diğer sohbet robotlarına üstünlük kuruyor. Şirket, R1 sürümünün OpenAI’nin en son sürümüyle aynı performansı sunduğunu iddia ediyor. DeepSeek’in verilere dayalı kendini eğitme maliyeti, OpenAI veya Meta ürünleri için gerekenden çok daha az. Modelin çok yüksek verimliliği, Nvidia Corp. gibi şirketlerden en son ve en güçlü AI hızlandırıcılarını edinmek için büyük sermaye harcamalarına olan ihtiyacı sorgulatıyor. DeepSeek, R1’in matematiksel görevler için AIME 2024, genel bilgi için MMLU ve soru-cevap performansı için AlpacaEval 2.0 gibi birkaç önde gelen kıyaslamada rakip modellere yakın veya onlardan daha iyi olduğunu söylüyor.
ABD panik halinde
Washington, ABD-Çin arasındaki teknoloji üstünlüğü yarışındaki temel sınır olan yapay zeka alanındaki ülkenin ilerlemesini durdurmak amacıyla GPU yarı iletkenleri gibi üst düzey teknolojilerin Çin’e ihracatını yasakladı. Ancak DeepSeek’in ilerlemesi, Çinli yapay zeka mühendislerinin sınırlı kaynaklarla daha fazla verimliliğe odaklanarak kısıtlamaları aştıklarını gösteriyor. DeepSeek’in ne kadar gelişmiş yapay zeka eğitim donanımına erişebildiği belirsizliğini korurken, Amerikan ambargosunun Çin’in ilerlemesini engellemede tamamen etkili olmadığını öne sürecek kadar kanıt gösterdi.
Yapay zeka geliştiricisi, 2023’teki ilk modelinin piyasaya sürülmesinden bu yana yakından izleniyor. Daha sonra Kasım ayında, insan düşüncesini taklit etmek için tasarlanmış DeepSeek R1 akıl yürütme modeline dair dünyaya bir bakış sundu. Bu model, Ocak ayında web arayüzüyle birlikte çok daha ucuz bir OpenAI alternatifi olarak küresel üne kavuşan mobil sohbet robotu uygulamasının temelini oluşturuyor ve yatırımcı Marc Andreessen buna “Yapay Zeka’nın Sputnik anı” adını verdi. DeepSeek mobil uygulaması geçen haftaya kadar 1,6 milyon kez indirildi, gelişmiş ülkelerdeki iPhone uygulama mağazalarında 1 numaraya yerleşti.
DeepSeek’in Çinli kurucusu
1985 Kanton (Guangdong, Çin’in Güneydoğu eyaleti) doğumlu Liang Wenfeng, Zhejiang Üniversitesi’nden elektronik ve bilgi mühendisliği yüksek lisansı aldı. DeepSeek’i 50 milyon TL muadili sermaye ile kurdu. Liang, ABD’nin en iyi çiplere erişimi kısıtlamasından yakınıyor. En iyi araştırmacılarının Çin’den çıktığını, ama ABD çiplerine erişemediklerini, Çin’in Nvidia ve yapay zeka çipleri etrafında inşa edilene benzer kendi yerel ekosistemini geliştirmesi gerektiğini vurguladı. Liang, “fazla yatırım illa fazla yenlik yapılması anlamına gelmiyor. Gelseydi dev şirketler hep öncü olurdu” dedi.
Küresel Yapay Zeka pazarını nasıl etkiler
DeepSeek’in başarısı, OpenAI gibi ABD sağlayıcılarını liderliklerini korumak için fiyatlarını düşürmeye itebilir. Yatırımcılar, yapay zeka hizmetlerine olan talebin artmasından faydalanan Nvidia Corp. ve ASML Holding NV gibi şirketleri sattıkça bu durum küresel borsa piyasalarını altüst etti. Iflytek Co. gibi DeepSeek ile bağlantılı Çinli hisseler ise yükselişe geçti.
Zaten, dünyanın dört bir yanındaki geliştiriciler DeepSeek’in yazılımıyla deneyler yapıyor ve bununla araçlar inşa etmeyi düşünüyor. Bu, gelişmiş yapay zeka akıl yürütme modellerinin benimsenmesini hızlandırabilirken, aynı zamanda kullanımları etrafında bariyerlere ihtiyaç duyulması konusunda ek endişelere yol açabilir. DeepSeek’in ilerlemeleri, yapay zekanın nasıl geliştirileceğini kontrol etmek için düzenlemeyi hızlandırabilir.
Sansürlü cevaplar, artan yük
Diğer tüm Çin yapay zeka modelleri gibi, DeepSeek de Çin’de hassas kabul edilen konularda kendi kendini sansürlüyor. 1989 Tiananmen Meydanı protestoları veya Çin’in Tayvan’ı işgal etme olasılığı gibi jeopolitik açıdan sıkıntılı sorularla ilgili soruları savuşturuyor. DeepSeek botu, testlerde Hindistan Başbakanı Narendra Modi gibi siyasi figürler hakkında ayrıntılı yanıtlar verebiliyor ancak Çin Devlet Başkanı Xi Jinping hakkında bunu yapmayı reddediyor. DeepSeek’in bulut altyapısının ani popülaritesiyle zorlanması bekleniyor. Şirket 27 Ocak’ta kısa bir süreliğine büyük bir kesinti yaşadı ve yeni ve geri dönen kullanıcılar chatbot’una daha fazla sorgu gönderdikçe daha da fazla trafiği yönetmek zorunda kalacak.
