Bosna soykırımının yıldönümü

Dünya Savaşı’ndan bu yana Avrupa’da düzenlenen tek soykırım olan 1992-1995 Bosna Soykırımı’nın zirveye çıktığı 1995 Srebrenica (Srebrenitsa) katliamının anısına Cumartesi günü doğu Bosna’daki ormanlarda başlayan geleneksel yıllık barış yürüyüşü bugün tamamlandı.

Her yıl 7 Temmuz’da başlayıp katliamın gerçekleştiği 11 Temmuz’da tamanlanan 100 km’lik yürüyüş, Srebrenitsa’nın Hollanda BM barış gücü askerleri tarafından Sırplara teslim edilmesi ardından kaçmaya çalışırken katledilen Müslüman Boşnaklardan binlerce erkeğin ve çocuğun güzergahını takip ediyor. Yürüyüş, 11 Temmuz katliamını anan çeşitli etkinliklerin bir parçası.

Organizatörlere göre bu yılki yürüyüşe yaklaşık 4.000 kişi katıldı. Etkinlik, Bosna’daki etnik gerilimlerin devam etmeye devam etmesi ve Bosnalı Sırpların açıkça ayrılıkçılık yaptığı bir dönemde gerçekleşti.

Bosna ihtilafı, eski Yugoslavya’nın dağılması ve Bosnalı Sırpların kendi devletlerini kurmak ve Sırbistan’a katılmak için bir isyan ve toprak gaspı başlatmasının ardından 1992’de patlak verdi. 1995’te Clinton dönemi yapılan Dayton barış anlaşmasıyla sona eren çatışmada çoğu Müslüman 200.000 kişi öldü ya da kayboldu.

Sadece Temmuz 1995’te 14-70 yaş arası 8.342’den fazla Müslüman Boşnak erkek, Sırp birlikleri tarafından eşlerinden, annelerinden ve kız kardeşlerinden ayrıldı, Srebrenica çevresindeki ormanlarda kovalandı ve sistematik olarak idam edildi. Bosnalı Sırplar daha sonra kurbanların cesetlerini doğu kasabasının etrafına dağılmış çok sayıda toplu mezara gömdü. Daha sonra, suçlarının kanıtlarını gizlemek amacıyla sonraki yıllarda bu mezarları birçok kez çıkardılar ve yeniden yerleştirdiler.

Hollanda’nın Lahey kentindeki bir Birleşmiş Milletler savaş suçları mahkemesi, hem savaş zamanı Bosnalı Sırp siyasi lider Radovan Karaciç hem de eski ordu komutanı Ratko Mladiç’i soykırımı planlamaktan ömür boyu hapis cezasına çarptırmıştı.

Şimdiye kadar 6.600’den fazla kişinin kalıntıları bulundu ve Srebrenica’nın dışındaki geniş ve sürekli genişleyen bir anıt mezarlığa gömüldü. 1742 kurbanın ise cenazesini gerçekleştirmek için yeterli miktar vücut parçası bulunamadı. Kurbanların yeni tespit edilen kalıntıları, toplu mezarlardan sürekli olarak çıkarılıyor ve her yıl, katliamın başladığı gün olan 11 Temmuz’da yeniden gömülüyor.

Parçaları bulunan ve DNA analiziyle tanımlanan 30 kurbanın daha cenazesi bugün Srebrenitsa’da toprağa verilecek.