AB Türkiye’yi es geçip yaptığı en üst düzey zirveyle Özbekistan, Kazakistan, Türkmenistan, Kırgızistan, Tacikistan ile işbirliklerini “stratejik ortaklık” seviyesine yükseltti
4 Nisan 2025 Uyananinsan.com
İlk kez gerçekleşen önemli zirvede Avrupa Birliği ile Özbekistan, Kazakistan, Türkmenistan, Kırgızistan, Tacikistan, ilişkilerini “stratejik ortaklık” seviyesine yükseltme kararı aldı. AB Konseyi, Özbekistan’ın Semerkand şehrinde düzenlenen Birinci AB-Orta Asya Zirvesi’nin ortak sonuç bildirisinde, tarafların değişen küresel ve bölgesel jeopolitik ortamda daha derin bir işbirliğine olan bağlılıklarını teyit ettiği belirtilerek, AB ile Orta Asya arasındaki ilişkileri stratejik ortaklığa yükseltti. Bu gelişme Orta Asya ile bütünleşmeyi hedefleyen ancak çok yavaş ilerleyen Türkiye’nin keyfini kaçıracak bir oluşum.
Türki cumhurbaşkanları Ursula ile
Özbekistan’ın kültür başkenti tarihi Semerkand şehirinde düzenlenen, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev’in ev sahipliğindeki zirveye AB Konseyi Başkanı Antonio Costa, AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in yanı sıra Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Türkmenistan Cumhurbaşkanı Serdar Berdimuhammedov, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadık Caparov, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman katılmıştı.
Ukrayna’da mümkün olan en kısa sürede kapsamlı, adil ve kalıcı bir barışa ulaşmanın öneminin vurgulandığı bildiride, “giderek karmaşıklaşan bir dünyada” siber güvenlikten sınır güçlendirmeye ve ortak güvenlik zorluklarını ele almaya hazır olunduğu vurgulandı. Bildiride, Afganistan’ın demokratik, güvenli, istikrarlı ve müreffeh bir devlet haline gelmesi konusundaki ortak kararlılık da ifade edilirken, bu ülkenin halkına destek olma ihtiyacına işaret edildi. AB tarafı, Orta Asya’da bölgesel işbirliğini güçlendirmek, refahı ve sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak, enerji geçişini ve karbonsuzlaşmayı hızlandırmak, istikrarı, güvenliği ve iyi komşuluk ilişkilerini güçlendirmeyi ve daha fazla bölgesel entegrasyonu destekleyeceğini taahhüt etti.
Ticaret ve enerji hatları vurgusu
Bildiride, Orta Asya ile AB arasındaki ticaret ve yatırım bağlarının güçlendirilmesinin, ekonomik büyüme ile birlikte bölgesel ve bölgeler arası ticareti geliştirmek ve çeşitlendirmek için de önemli olduğu belirtildi. Stratejik diyaloğu ve sürdürülebilir ekonomik ortaklıkları teşvik edecek düzenli ekonomik etkinlikler yapılacağına işaret edilen bildiride, kritik ham maddeler konusunda işbirliğinin artırılacağı, bunu tedarik zincirlerinin güvenli, sürdürülebilir ve çeşitlendirilmesine katkı sunacağı ifade edildi. Bildiride, “AB ve Orta Asya, ekonomik büyüme ve bölgesel entegrasyonun itici gücü olarak sürdürülebilir ulaşım bağlantısını güçlendirme konusundaki taahhütlerini yeniden teyit ettiler.” değerlendirmesi yapıldı.
Trans-Hazar Ulaşım Koridoru ile Orta Koridor boyunca kritik altyapı projelerine yönelik Koordinasyon Platformu’nu destekleyerek karşılıklı pazar erişimini ve uzun vadeli işbirliğini sağlamanın kabul edildiğine dikkat çekilen bildiride, projelerin başarılı bir şekilde uygulanmasının ön koşulunun Güney Kafkasya’da barış ve istikrar olduğu kaydedildi. Bildiride, “İklim değişikliği, biyolojik çeşitlilik kaybı ve kirliliğe karşı mücadeleyi artırma konusunda anlaştık.” ifadesi yer aldı. Suyun Orta Asya’nın kalkınması ve refahı için şart olduğu anımsatılan bildiride, Aral bölgesinin durumunun iyileştirilmesi için işbirliğinin güçlendirileceği belirtildi.
