Dünya Srebrenitsa’yı andı
Bosna soykırımının en önemli noktalarından Srebrenitsa katliamında bir gün içinde öldürülen 8372 sivil dün dünyada anıldı.
12 Temmuz 2024 Uyananinsan.com
Bosna-Hersek’te Birleşmiş Milletler’in koruma garantisi vererek teslim olan 8372 erkeğin aynı gün sistematik olarak katledildiği Srebrenitsa katliamının yıldönümü olan 11 Temmuz’da Bosna-Hersek Soykırımı insanlıkça anıldı. Başta Saraybosna olmak üzere dünyada pek çok kentte anma toplantıları yapıldı.
Sırpçık Cumhuriyeti adlı Sırbistan destekli ayrlıkçı bölgenin General Ratko Mladiç komutasındaki birlikleri 1995’te gerçekleşen katliamdan önce, Hollanda’nın Birleşmiş Milletler bataryasının grişimiyle barış yapmış ve Müslüman Boşnak sivillere dokunulmayacağı garantisi vermişti. Ancak siviller teslim olduktan sonra bu bozuldu, savaşma yaşında eli silah tutabilecek çağdaki bütün erkekler grup grup otobüsler ve kamyonlarla uzağa götürülerek farklı mekanlarda otomatik silahlarla taranarak katledildi. Öldürülen Müslümanların üzerinden iş makinaları geçilerek cesetler parçalandı, birbirlerine karıştırıldı ve toplu mezarlara gömüldüler. Son 29 yılda yapılan DNA analizleri sonucunda 8372 erkek ailelerinin sonradan verdiği kan numuneleri yardımıyla doğrulanarak ölü olarak ilan edildi.
Katliam Sırplar tarafından yürütüldüyse de Batı’nın onayıyla gerçekleştirildi. Dönemin Batılı liderleri katliamdan kısa süre önce bir araya geldiler ancak buna yönelik bir önlem almadılar. Normal koşullarda hiç bir hava savunma sistemi olmayan Bosna Sırpları küçük bir jet sortisiyle bile tamamen durdurulabilecek durumdaydı. Öte yandan BM Güvenlik Konseyi Boşnaklara savunmaları için kurşun yardımı yapılmasını engelliyordu. Bir havadan paraşütle kurşun ikmali 9000e yakın sivili korumaya yetebilirdi.
Bosna Hersek’teki Müslüman soykırımı Çetmikler adı verilen o dönemli Yugoslavya destekli Ortodoks Hristiyan Sırp milisler tarafından Mart 1992 yılında başladı ve Ekim 1995 yılında Boşnakların zaferiyle sona erdi. Soykırımda 60-200 bin kişi arasında Müslümanın öldürüldüğü ve en az 50 bin kadının tecavüze uğradıyı, 100 binden fazla erkeğin sakat kaldığı düşünülmekte. Birleşmiş Milletler Bosna soykırımını kabul etti ve 11 Temmuz’u Bosna Soykırımını anma günü ilan etti.
Bosna Hersek’teki Sırpların Müslüman soykırımını o dönemde başta İngiltere olmak üzere Rusya, Fransa, Çin, Yunanistan, Kıbrıs Rum Kesimi, Romanya, İsrail desteklemişlerdi. ABD başta destek verirken 1993 yılı ortasından itibaren buna karşı çıktı. Türkiye, İran ve Malezya Bosna yanında duran az sayıda ülke arasındaydı. Hırvatistan da başta Sırplarla işbirliği yaparken sonra Boşnakların yanına geçti. Katledilen Srebrenitsa erkeklerini Sırplara teslim eden Hollanda’nın BM bataryası, bu insanlık dışı eyleminden dolayı lağvedilmek yerine Hollanda hükümetince üstün hizmet madalyasıyla ödüllendirildi.
Soykırımı gerçekleştiren komutan Ratko Mladiç ve siyasi lider Radovan Karadziç şu anda ömür boyu hapis cezası çekiyorlar. Karadziç kalan yaşamını rahat geçirmek için İngiltere’deki bir yarı hapishane ortamı seçti, uluslararası mahkeme de bunu kabul etti. Soykırmıı yapan pek çok Sırp milis, ceza almadı, devam ettirilen Sırpçık Cumhuriyeti tarafından polislik gibi görevlere atandı.
Bugün Srebrenica, Bosna-Hersek’te yer alan özerk Sırpçık Cumhuriyeti (Republika Srpska) içinde Doğu Bosna’da yer alan bir kasaba. Boşnakça Gümüşlü anlamına gelen kasaba, adını Osmanlılar zamanındaki madenden almış.
