Türkiye Uçak Sanayii Anonim Ortaklığı TUSAŞ veya uluslararası adıyla TAI’de dün akşam saatlerinde beklenmedik bir gelişmeyle Erdoğan hükümeti en üst noktadaki iki ismi görevden aldı. Milli Muharip Uçak KAAN, Anka 3, Hürjet jet uçakları, Atak gibi helikopterler, Hürkuş gibi pervaneli uçaklar, SİHAlar ve roket parçaları da geliştiren da geliştiren dev şirketin genel müdürü Temel Kotil ve firmanın devlet adına yönetm kurulu başkanlığını yapan Rafet Bozdoğan dün akşam yapılan olağan genel kurulun ardından görevlerinden alındı.
Türk savunma sanayiinin dev şirketi F-16’ların 1980’li yıllarda alımı ardından Türkiye’de montajı amacıyla ilk kurulmuş, ancak ardından helikopter, uçak ve İHA projelerine girişmişti. Binlerce mühendis dahil devasa bir kadrosu olan kuruluş uzun süre yerlileşme ve millileşme konusunda beklenen performansı gösterememiş, İHA konusunda imkanları çok dar olan Bayraktar ailesinin girişiminin ardında kalmıştı. Öte yandan Milli Muharip Uçak konusunda çalışmaların başlaması 10 yıldan uzun süre önce istenmiş olsa da ana adımlar son yıllarda atılmıştı.
Tam şirketin KAAN, Hürjet, ANKA 3 gibi prestijli ancak henüz tamamlanmamış projelerle adı anılır ve gelecek vaad ettiği belirtilirken gerçekleşen, 10 yıllık yöneticisinin ve yönetim kurulu başkanının görevden alınması hamlesi savunma sanayii uzmanlarını şaşırttı.
TUSAŞ yarıdan fazla hissesiyle %54.49 TSK Güçlendirme Vakfına, %45.45 hissesiyle eskiden Milli Savunma Bakanlı’na bağlı olup sonradan doğrudan Cumhurbaşkanlığına bağlanan Savunma Sanayii Başkanlığına, %0.06’lın sembolik miktardaki hissesiyle de Türk Hava Kurumu’na ait.
Görevden alma nedeni
Yakın zamanlara kadar sık sık televizyonlara çıkan ve şirketteki gelişmeleri anlatan Temel Kotil’in bir süredir gözden düştüğü ve hükümetin güvenini çoktan yitirdiği çeşitli kaynaklarca belirtilmekte. Bunnu çeşitli nedenleri arasında anlaşmazlık, kadrolaşma, başarı faktörleri ve güvenlik dile getiriliyor.
TUSAŞ Genel Müdürü Temel Kotil ve Yönetim Kurulu Başkanı Rafet Bozdoğan’ın Türkiye’nin diğer dev kamu savunma sanayii kurumu ASELSAN’ın eski başkanı ve şimdiki Savunma Sanayi Başkanı Prof. Haluk Görgün ile anlaşamadıklarından görevlerinden alındığı belirtilse de Görgün’ün tek başına bu hamleyi yapacak gücü bulunmuyor. Kararın Recep Tayyip Erdoğan tarafından verildiği, bunun da kişisel anlaşmazlık gibi konuların dışında nedenleri olduğu ortak kanı.
İTÜ Uçak Mühendisliği’nde öğretim üyeliğinden gelen Temel Kotil, 10 yıl kadar THY’de genel müdürlük makamında bulduktan sonra TUSAŞ’a ilk adımını 2015 yılında yönetim kurulu üyesi olarak atmıştı. Bu dönemde yine İTÜ Uçak Mühendisliği’nde hocası olan Prof. Dr. Oğuz Borat firmanın yönetim kurulu başkanlığı görevinde yer almaktaydı. İTÜ kökenli veya Oğuz Borat’a yakın çok sayıda diğer kişi de yönetimde etkin yer alırken Borat ve çok sayıda yönetici yakın zamanda tasfiye edildiler ve Kotil’in TUSAŞ’ta gücü arttı. Yine aynı bölümden Rafet Bozdoğan’da Oğuz Borat’ın yerine şirketin kurumsal başkanlığını devraldı.
Kotil’in son döneminde TUSAŞ ön plana çıkarken bir yandan da çok sayıda şikayetler kulislerde yayılmaya başlanmıştı. Haklı veya haksız nedenlerle Ankara savunma çevrelerinde dile getirilen çekinceler arasında şirketin muazam insan kaynaklarının verimli yönetilmediği, kadrolaşma ve klikleşmelerin kalitenin önüne geçtiği, FETÖ ve yabancı casusluk yapılanmalarına karşı önlemlerin yetersiz kaldığı, İsrail’le soykırım sonrası dönemde bile işbirliği ve ticaret yapıldığı, gösterişli projelere rağmen bunların hala envantere girmediği, siyasi iradeye rağmen test uçuşlarını geciktirildiği, firmada dinamizmin sağlanmasına karşı pasif direnişin kırılamadığı, Kotil’in son yıllarda artan medya varlığını siyasi iradeye karşı kalkan olarak kullandığı gibi çok sayıda eleştiri yer almaktaydı. Bunların haksız olduğu düşünülse de Ankara’da TUSAŞ yönetimi konusunda bazı önyargılar oluşmaktaydı.
TUSAŞ Kahramankazan yerleşkesi
Yönetimin memnuniyetsizliği KAAN’ın ilk test uçuşunun Temel Kotil Amerika’dayken, ikinci test uçuşunun da Ankara dışındayken yukarıda gelen ani kararlarla yapılması esnasında gözlemlenmişti. Kotil’in bunları üstlenememesi ve test uçuşlarında ön planda bulunamaması verilen kuvvetli birer mesajdı. Buna rağmen yine de çok sayıda hassas proje devam ederken hükümetin bu adımı atacağı beklenmiyordu. Hükümetin seçimlere henüz 4 yıl olması ve stratejik projelerin bu süre içinde kısmen tamamlanacağını beklediğinden giderek bir pürüz olarak görüdüğü Kotil ve ekibi olmadan devam etmeyi seçtiği anlaşılmakta.
Yeni genel müdür helikopter başarılarıyla anılıyor
TUSAŞ yönetim kurulu başkanlığına Prof. Dr. Rafet Bozdoğan’ın yerine YK başkan vekili Ömer Cihad Vardan atandı. Akademiyen kökenli Bozdoğan’ın daha önce dekanlık ve rektör yardımcılığı yaptığı Yalova Üniversitesi Mühendislik Fakültesi’ndeki görevine dönmesi bekleniyor.
Türk Uçak Sanayii Anonim Ortaklığı genel müdürlüğüneyse görevi sona eren Doç. Dr. Temel Kotil yerine helikopter başarılarının sahibi olan genel müdür yardımcısı Dr. Mehmet Demiroğlu atandı. Bunun geçici mi yoksa sürekli bir atama mı olduğu önümüzdeki aylarda görülecek.
Doktorasını New York’taki Renssealer Polytechnic Institute’ta yapan Yıldız Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği mezunu yeni genel müdür Dr. Mehmet Demiroğlu, Eskişehir Hava İkmal Merkezi’nde, çeşitli özel ve kamu sektörü şirketlerde çalıştıktan sonra TUSAŞ’ta helikopter bölümünden sorumlu Genel Müdür Yardımcısı oldu. Burada İtalya ile birlikte üretilen ve dünyada ihracatı çok tan başlamış ATAK helikopterlerinin yanısıra, Gökbey, modernizasyon ve yeni tasarım projelerini başarıyla yürütmekteydi.
TUSAŞ’ın yeni Genel Müdürü Mehmet Demiroğlu İtalya ile ortak üretilen ve dünyaya ihrac edilen ATAK 2 helikopteri önünde
