Libya’da 10 Eylül’deki gelen sel felaketinde 4255 kiÅŸinin ÅŸehrin ortasında boÄŸulması, çeyrek milyon insanın etkilenmesi ardından yapılan uluslararası yardımların, felaketin boyutuna uygun düzeyde olmamasının nedeni, yazarımız Faik Emre Özdemir’e göre Fransa, Yunanistan, Amerika destekli darbeci general Halife Hafter’in ayrılıkçı rejimi.
Libya’da 10 Eylül’deki gelen sel felaketinde 4255 kiÅŸinin ÅŸehrin ortasında boÄŸulması, çeyrek milyon insanın etkilenmesi ardından yapılan uluslararası yardımların, felaketin boyutuna uygun düzeyde olmamasının nedeni, yazarımız Faik Emre Özdemir’e göre Fransa, Yunanistan, Amerika destekli darbeci general Halife Hafter’in ayrılıkçı rejimi.
Faik Emre Özdemir
Uyananinsan.com 6/10/2023
BirleÅŸmiÅŸ Milletler Ä°nsani Ä°ÅŸler Koordinasyon Ofisinin raporuna göre, 250 bin kiÅŸinin etkilendiÄŸi selde, 4.255 kiÅŸi yaÅŸamını yitirdi, 40 bin kiÅŸi de ülke içinde göçe zorlandı. Sel felaketinin yol açtığı yıkımın boyutlarının netlik kazanmasıyla Libya makamları, uluslararası topluma yardım çaÄŸrısı yapmaya baÅŸladı. Türkiye, Mısır, Cezayir, Katar, Ä°talya ve Ä°spanya gibi ülkeler yardım talebine hemen karşılık verirken ABD gibi ülkeler yavaÅŸ tepki verdi, Latin Amerika ve Asya ülkelerinin çoÄŸu tepkisiz kaldı. Trablusgarp’taki Ulusal Birlik Hükümeti’nin “Acil Durum ve Hızlı Müdahale” ekibinin son verilerine göre, ülkeye 24 Eylül’e kadar toplam 25 ülkeden 80 uçak ve 8 gemiyle yardım geldi. 6 Åžubat’taki MaraÅŸ depremleri ardından ise 80 ülkeden yardım gelmiÅŸ, sadece tek bir ülkeden 240 uçak indirilmiÅŸti. Bu da uluslarararası yardımların az olduÄŸunu göstermekte.
Bu büyüklükteki bir felaketin altından tek başına kalkacak kapasitesi kalmayan iç savaÅŸ sonrası Libya’ya yarımmların az olmasının nedenleri arasında yöentimin zayıflığı, gelen yardım ekiplerinin Hafter rejiminin istismarlarını görmesi, yabancı ülkelerden şüphe duyulması, baskı altındaki halkın ÅŸikayet etmesinden korkulması, ülkenin ayrılıkçı doÄŸu bölgesinde devletin neredeyse bulunmaması sayılmakta. Selden bu yana bir ay geçti ancak Libya’nın hayatın normale dönmesi için Derne’nin iki yakasını birbirine baÄŸlayacak geçici köprüler inÅŸa edilmesi, hasar gören yolların onarılması, temiz içme suyuna eriÅŸimin saÄŸlanması, kanalizasyon ÅŸebekesinin yenilenmesi, kirli su birikintilerinin kurutulması, evsiz kalan 40 bin Libyalıya prefabrik ev ve tüm bunlara ek olarak yiyecek temin edilmesi gibi çalışmaların baÅŸlatmasıyla ilgili hiç bir emare yok. Kış gelmeden bu sürecin seri bir ÅŸekilde tamamlanması lazım. Ama Hafter rejiminde hareket yok. MeÅŸru Trablusgarp hükümetine de izin vermiyor.
Yaklaşık 60 milyar dolar ile yeniden yapılandırılan Beyrut ve Saraybosna gibi büyük yıkımlara sahne olan ÅŸehirlerle karşılaÅŸtırılınca, Derne’nin de yaklaşık 30 milyar dolarlık yatırıma ihtiyacı var. Bu kadar büyük bir meblağın kısa sürede temin edilebilmesi için bağış ya da kredi gibi uluslararası desteÄŸe ve imar projelerini yürütebilecek uluslararası müteahhitlik firmalarının deneyimine ihtiyaç varsa da Hafter rejimi devam ettiÄŸi sürece bu olanaksız.
Hafter rejimi, kendi tanınırlığını saÄŸlamak ve felaketten karlı çıkmak için bunu fırsat bilerek 10 Ekim’de uluslararası konferansa düzenleyecek olması BirleÅŸmiÅŸ Milletler tanınırlığı olmayan ayrılıkçı rejimin seli kullnarak ffili tanınırlık elde etme çabası olarak görülmekte. MeÅŸru olan ve Ankara dahil dünya ülkeleri tarafından tanınan, ancak Yunanistan ve Fransa tarafından eleÅŸtirilen Ulusal Birlik Hükümeti ise kendinden bekenecek ÅŸekilde bundan pay elde etme çabasına giriÅŸmeden, konferansın DoÄŸu’da Hafter kontrolü altında düzenlenmesini kabul etti ve sadece Dünya Bankasından süreci yönetmesini istemekle yetindi.
Ãœlkenin doÄŸusundaki ayrılıkçı rejimde yaygın olan yolsuzluk da uluslararası toplum ve küresel finans kuruluÅŸlarının, yeniden imar projelerini finanse etme konusunda bir kez daha düşünmesine neden oluyor. Libya, Dünya Åžeffaflık Örgütünün her yıl hazırladığı Yolsuzluk Algı Endeksi-2022 verilerine göre dünyanın en çok yolsuzluk yapılan 10 ülkesi arasında yer alıyor. Derne’nin imarı için verilecek paraları Hafter’in cebe atıp silaha yatırması ve bunu Trablusgarp’ı yeniden ele geçirmek için kullanmamasının garantisi yok. Libyalı iki taraf üç yıl evvel anlaÅŸmıştı, Wagner ve çeÅŸitli Cencevit türevi paralı asker grubunun 3 yıl önce çıkarılması gerekiyordu. Ama her zamanki gibi Hafter bu anlaÅŸmaya uymadı.
Libya, petrol zengini, doğal kaynaklar ve madenlerle mükafatlandırılmış, turizm ve doğal güzelliklerin yer aldığı, tarıma endüstriye, lojistiğe uygun bir Akdeniz ülkesi. 7 milyon Libyalı dünyanın en zengin halklarından biri olabilirdi. Ancak dış güçler tarafından desteklenen darbeci generaller, hainler, katliamcılar ve ülkenin kanını emen Batı yanlısı yolsuzluk çeteleri tarafından en fakir ve zavallı halklardan biri halinde yaşamına devam etmekte.
Bunun nedeni, her zamanki gibi ve tartışmaya mahal vermiyecek kesin görüntülerle Batı ülkeleri ve onların ülke içindeki maşaları.
