Fizik, Kimya ve Tıp alanında dağıtılan Nobel bilim ödülleri İsveç Kraliyet Akademisi tarafından ilan edildi. Beş ülkenin vatandaşları bunları paylaştı.
Fizik, Kimya ve Tıp alanında dağıtılan Nobel bilim ödülleri İsveç Kraliyet Akademisi tarafından ilan edildi. Beş ülkenin vatandaşları bunları paylaştı.
Uyananinsan.com 4/10/2023
Tıp alanında ve Fizik alanında 2023 yılı Nobel ödüllerinin verilmesinin ardından Kimya alanında da ödüllerin sahibi bilim adamları belirlendi. 2023 Nobel Kimya Ödülü’nü, kuantum noktalarının keşfi ve senteziyle ilgili çalışmalarından dolayı Moungi Gabriel Bawendi, Louis E. Brus ve Alexei I. Ekimov kazandı.
Nobel Ödülleri nedir?
İsveçli Alfred Nobel’in vasiyeti üzerine ölümünden sonra 9 Haziran 1900’de kurulan Nobel Vakfının insanlığa hizmette bulunanlara verdiği ödüller, dünyada en saygın ödüller olarak kabul ediliyor. Nobel Ödülleri, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, İsveç Akademisi, Karolinska Enstitüsü ve Norveç Nobel Komitesi tarafından, tıp, fizik, kimya, edebiyat, barış ve tıp olmak üzere 5 ayrı dalda en başarılı kabul edilen kişiler veya kuruluşlara veriliyordu ancak bunlara ek olarak, Nobel Ekonomi Ödülü de İsveç Merkez Bankasının girişimi üzerine ilk kez 1969’dan beri verilmekte.
Nobel Ödülleri, her yıl Alfred Nobel’in ölüm yıl dönümü olan 10 Aralık’ta düzenlenen törenle sahiplerine teslim ediliyor. Öte yandan ödüllerin 1901’deki başlangıcından bu yana verilmediği bazı yıllar da oldu. Toplamda 49 defa yapılan ödül iptallerinin çoğu Birinci ve İkinci Dünya Savaşları sırasında gerçekleşti. Ödül törenlerinin yapılmayıp uzaktan dağıtıldığı Yeni Taçlı Virüs salgını nedeniyle 2020 ve 2021’de yapılamamıştı.
2023 Nobel Kimya Ödülü
Geleneksel olarak bilim Nobellerini veren İsveç Kraliyet Bilimler Akademisinde düzenlenen basın toplantısında, Nobel Kimya Ödülü’nün, bağımsız çalışmalarında kuantum noktalarını oluşturan Ekimov ve Brus ile söz konusu kimyasalın üretimini kökten değiştiren Bawendi’ye verildiği açıklandı. Kuantum noktalarının, LED ışıklı lambalarını geliştirdiği, QLED teknolojisiyle bilgisayar ve televizyon ekranlarının aydınlatılmasında, biyokimya ve tıpta biyolojik dokuların haritasını çıkarmada kullanıldığı kaydedildi.
Moungi Bawendi – TUNUSLU, FRANSIZ, AMERİKAN
Moungi Gabriel Bawendi Fransa Paris’te doğmuş Tunuslu Müslüman. Babası Muhammed Salah Buendi, iyi bir eğitim alması için çaba gösterdi. Bilimsel çalışmalar yağmak için gittiği Amerikanın sonradan vatandaşlığı aldı. 62 yaşındaki bilim adamı Massachussetts Teknoloji Enstitüsü’nde profesör.
Louis Brus – AMERİKAN
Louis E. Brus Amerika Birleşik Devletleri vatandaşı. 77 yaşındaki Brus, Amerika’nın Columbia Üniversitesi’nde kimya profesörü olarak görev yapmaktaydı.
Alexei Ekimov – RUS
Alexei İvanoviç Ekimov, Sovyetler Birliği’nde Rusya’da doğdu ve bugünkü adı Sen Petersburg olan Leningrad’da öğrenimini tamamladı. Şu anda New York’ta bir araştırma şirketinde çalışmakta.
2023 Nobel Fizik Ödülü
2023 Nobel Fizik Ödülü’nü, maddedeki elektron dinamikleriyle ilgili çalışmalarından dolayı ABD’li fizikçi Pierre Agostini, Macar fizikçi Ferenc Krausz ve Fransız fizikçi Anne L’Huillier kazandı. İsveç Kraliyet Bilimler Akademisinde düzenlenen basın toplantısında, Nobel Fizik Ödülü, “maddedeki elektron dinamiklerinin incelenmesi için zamanın en küçük birimi yani saniyenin bir kentilyonda biri olan attosaniye ışık darbeleri üreten deneysel yöntemler” keşfeden Agostini, Krausz ve L’Huillier’e verildi. Basın toplantısında Agostini, Krausz ve L’Huillier’in, elektronların hareket ettiği veya enerji değiştirdiği süreçleri ölçmek için kullanılabilecek kısa ışık darbeleri yaratmanın bir yolunu keşfettikleri belirtildi.
Anne L’Huillier – FRANSIZ
L’Huillier, 1958’de Fransa’nın başkenti Paris’te doğru. Fransız Alternatif Enerjiler ve Atom Enerjisi Komisyonu’nda 1986’da kalıcı kadroya dahil olan L’Huillier, 1995’teb bu yana İsveç’teki Lund Üniversitesi’nde fizik profesörü olarak çalışmalarına devam ediyor.
Ferenc Krausz – MACAR
Krausz, 17 Mayıs 1962’de Macaristan’ın Mor kentinde dünyaya geldi. Macaristan’da bulunan Eötvös Lorand Tudomanyegyetem Üniversitesi’nde fizik ve Budapeşte Teknik Üniversitesi’nde elektrik mühendisliği eğitimi alan Krausz, 2004’te Almanya’nın Münih kentindeki Ludwig Maximilians Üniversitesi’nde deneysel fizik kürsüsü başkanı oldu, şu an Almanya’da bulunan Max Planck Kuantum Optiği Enstitüsü’nde çalışıyor.
Pierre Agostini – FRANSIZ
Agostini, 1968’de Fransa’daki Aix Marseille Üniversitesi’nde doktorasını tamamladı. Doktorasının ardından 2002 yılına kadar Fransa’daki CEA Saclay Enstitüsünde çalışan Agostini, 2005’te Ohio Eyalet Üniversitesi’nde fizik profesörü oldu ve burada çalışmaya devam ediyor.
2023 Nobel Tıp Ödülleri
Nobel ödülleri diğer iki temel bilim olan Fizik ve Kimya’nın aksine Biyoloji dalında verilmiyor. Ancak bunun yerine Tıp alanında verilmekte. 2023 Nobel Tıp Ödülü, mRNA içerikli Yeni Taçlı Virüs sonucu oluşan Covid-19 hastalığının aşısının geliştirilmesini sağlayan çalışmalar yürüten Katalin Kariko ve Drew Weissman’a verildi.
Katalin Kariko – MACAR
Katalin Kariko, 17 Ocak 1955’te Macaristan’ın Szolnok şehrinde doğdu. Üniversite ve doktora eğitimini Szeged Üniversitesi Biyolojik Araştırmalar Merkezi’nde tamamlayan Kariko, mRNA ile ilgili çalışmalarını sürdürebilmek için ABD’nin Philadelphia eyaletinde bulunan Temple Üniversitesi’ne davet edilmesi üzerine bu ülkeye yerleşti. Almanya merkezli BioNTech’te kıdemli başkan yardımcısı olan Kariko, BioNTech-Pfizer tarafından ortaklaşa geliştirilen Covid-19 aşısının temelindeki mRNA teknolojisini Weissman ile birlikte geliştirmesiyle tanındı.
Drew Weissman – AMERİKAN
Drew Weissman, 1959’da Massachusetts eyaletindeki Lexington şehrinde doğdu. 1981’de Brandeis Üniversitesi’nden mezun olan Weissman, 1997’de mRNA ve doğuştan gelen bağışıklık sistemi biyolojisini incelemek için Pennsylvania Üniversitesi Tıp Fakültesi’nin akademik kadrosuna dahil oldu. Weissman ile Kariko, tanışmalarının ardından birlikte Covid-19 aşısının temelindeki mRNA teknolojisini geliştirmeye yoğunlaştı.
Böylece bu yılki bilim alanında verilen üç Nobel ödülü iki Amerikalı, iki Macar, iki Fransız, bir Tunuslu ve bir Rus tarafından paylaşıldı. Bilim dalında NObel ödülü verilen tek Türk, Kimya alanındaki çalışmalarıyla Mardin doğumlu Aziz Sancar olmuştu.
#Nobel #Fizik #Kimya #Tıp #İsveç #Macaristan #Tunus #Fransa #Rusya #ABD
