ABD Michigan Üniversitesi’nde bir ekip Karanlık Madde ve Karanlık Enerji adlı gizemli etmenlerden sonra ne olduğu tam anlaşılmayan üçüncü bir evren bileşeninin olduğunu öne sürüyorlar.
Yeni astrofizik araştırmasına göre, evrenin genişlemesini bilinmeyen bir şey bastırıyor. Bu yeni bulgu, mevcut fizik anlayışımıza meydan okuyor. Bilimadamları, gaz ve karanlık maddeden oluşan devasa iplikçikler ve düğümlerden oluşan galaksi kümeleri gibi büyük ölçekli yapıların, standart kozmoloji modelinin öngördüğünden daha yavaş bir hızda büyüdüğüne dair yeni gözlemsel kanıtlar sunuyorlar. Bu bulgu, yapıların büyümesinin, evrenin daha sonraki dönemlerinde yavaşlamış olabileceği anlamına geliyor.
Kozmik ağ, yüz milyonlarca ışıkyılı boyunca uzanan ve düğüm adı verilen noktalarda kesişen büyük ölçekli yapılardan oluşan bir ağ. Bu yapıların evrenin kütlesinin çoğunu oluşturan tanımlanamayan bir madde olan karanlık maddeden yapıldığı düşünülüyor. Kozmik ağ, gazların ve galaksilerin dağılımını etkiliyor. Madde filamentler boyunca hareket edip düğümlerdeki yoğun bölgelerde birikmekte.
Lambda soğuk karanlık madde modeli olarak da bilinen Standart Evren Modeli, bu yapıların oluşumu hakkında çoğunlukla gözlemlerle doğrulanan tahminler sunmaktaysa da maddenin evrendeki dağılımını tanımlamak için kullanılan bir terim olan sigma-8 değeri gibi bazı gözlemler modele meydan okuyor.
Michigan Üniversitesi’nden astrofizikçiler, evrenin genel genişlemesi karanlık enerji olarak bilinen gizemli bir güç tarafından hızlansa da günümüz evreninde büyük ölçekli yapıların büyümesinin bastırıldığını iddia ediyorlar. Yayınlanan araştırmaya göre bilim adamları, bazı “kozmolojik gerilimlerin büyüme baskılanmasının kanıtı olarak yorumlanabileceği” sonucuna vardılar. Bu yaklaşıma göre evren tarihi boyunca, başlangıçta küçük bir kütle kümesi, yerçekimsel etkileşim yoluyla yerel bölgesinden giderek daha fazla madde çekiyor ve biriktiriyor ama o bölge giderek yoğunlaştıkça, sonunda kendi yerçekimi altında içe çöküyor. Çöktükçe yığınlar daha da yoğunlaşıyor. Filamentlerin düğüm noktalarında evrendeki yerçekimiyle sınırlanan en büyük nesneler, yani binlerce galaksiden oluşan gruplar olan galaksi kümeleri var.
Bilim insanları, evrenin 13,8 milyar yıllık ömrü boyunca büyük ölçekli yapıların büyümesini ölçmek için birkaç teknik geliştirdiler. Kozmik mikrodalga arka planı olarak bilinen evrendeki en eski ışık, derin geçmişteki kozmik ağ hakkında bilgiler ortaya koyuyor. Bilim insanları ayrıca, yaklaşık dört yıl önce başlayan, daha yeni “karanlık enerjinin hakim olduğu” evrendeki maddenin dağılımının haritasını çıkarmak için, ışığın uzayda hareket ederken devasa nesneler tarafından çarpıtılıp parlaklaştırıldığı, yerçekimsel merceklenme adı verilen kozmik bir etkiyi de kullanıyor.
Michigan Üniversitesi ekibi, yerel galaksilerin hareketlerinin yanı sıra galaksi kümesi yapılarının oluşumunun bir zaman çizelgesini oluşturdular. Sonuçlar, karanlık enerjinin hakim olduğu çağda kozmik büyüme oranlarının bastırıldığını ve standart modelin ötesinde var olan yeni bir fiziğe işaret etmekte. Büyüme oranlarındaki fark, günümüze yaklaştıkça daha da belirginleşiyor. Farklar büyümenin baskılandığını gösteriyor. Eğer ekip gözlem hatası yapmadıysa o zaman evrendeki büyümeleri dizginleyen yeni bir etki var. Ancak büyümedeki bu bariz baskının nedeninin ne olabileceği açık değil. Michigan ekibi bunun nedeninin büyük ölçekli yapıların büyümesinin veya “yığınlaşmasının” aslında evrenin ömrü boyunca farklı olmasından kaynaklandığını öne sürüyorlar. Ancak henüz net bir sonuca varmak için erken olduğunu kabul ediyorlar. Veri setlerinin ortak analizleri, bugünkü standart evren modelinin ötesinde yeni fizik kanunlarına ihtiyaç olup olmadığını ortaya çıkaracak.
Karşı görüşler artmaya başlasa da 1960’lı yıllara kadar evrenin yaratılmadığı ve hep aynı kaldığı ileri sürülmekteydi. Evrenin başlangıcı olduğu ve yokltan yaratıldığını ileri sürenlerle alay etmek için Büyük Patlama ifadesi ortaya atılmış, Büyük Patlama olduğunu savunanlar dincilikle suçlanmıştı. Ancak 1960’larda kozmik arkaplan radyasyonunun keşfiyle Büyük Patlama’nın yani evrenin yoktan yaratıldığı kesinleşti. Bir süre sonra yapılan hesaplamalarla bunun 13,8 milyar yıl önce gerçekleştiğinde uzlaşıldı. Ancak iki yeni etmen ortaya konmak zorunda kalındı. Evren sürekli genişlediğinden ve bu genişlemenin hızı giderek arttığından Karanlık Enerji adı verilen bilinmeyen bir güç ortaya çıktı. Diğer yandan galaksilerde elde edilen ölçümlerde bunların ışığının kütleleriyle orantılı olmadığı, dolayısıyla ışık vermeyen maddeler olması gerektiği sonucunda Karanlık Madde adı verilen bir madde ortaya çıktı.
Ancak bu son bulguyla üçüncü bir evren düzenleyici faktör ortaya çıkabilir.
