“Kötülüklere son verilecek”

İran dini lideri Ayetullah Seyid Ali Hüseyni Hamaney, uzun süre suskunluğu ardından ülkedeki protestolar ve olaylarla ilgili “Bu kötülüklere son verilecek” şeklinde konuştu. Hamaney, ülkede genç bir kadının gözaltına alındıktan sonra ölmesi üzerine başlayan protestolara ilişkin, “bu kötülüklere son verilecek ve İran daha güçlü şekilde yoluna devam edecek” sözleriyle konuya yaklaştı. Daha önce Hameney protestolara şiddet içermemesi halinde izin verilmesi yolunda kararıyla sertlik yanlılarınca eleştirilmişti.

Hameney’in konuşması

İran dini lideri, Tahran’da İsfahan kentinden kendisini ziyarete gelen bir heyetle buluştuğu toplantıda, ülkedeki protesto dalgasına ve son günlerdeki silahlı saldırılara değindi. Ülkedeki olayları düşmanların organize ettiğini savunan Hamaney, “son dönemdeki isyanların organizatörleri, halkı meydanlara çıkarmayı başaramadıkları için kötülüklere devam ederek devleti yormaya çalışıyor. Elbette yanılıyorlar çünkü bu kötülükler halkı yoruyor ve onlardan daha çok nefret ettiriyor” sözlerine, “bu olaylar, suçlar ve meydana gelen yıkımlar, insanlar ve iş dünyası için sorun oluşturuyor ancak bunlar devlete zarar veremeyecek kadar küçük. Bu kötülüklere son verilecek ve İran daha güçlü şekilde yoluna devam edecek” değerlendirmesini ekledi ve protestolar sırasında suça karışanların cezalandırılması gerektiğini vurguladı. Ali Hamaney, “kamu malına zarar verenler, cinayet işleyenler ve halkın huzurunu bozanlar işledikleri suçlar oranında cezalandırılmalı. Elbette bu yargı aracılığıyla yapılmalıdır. Kimse keyfi olarak kimseyi cezalandıramaz” dedi.

İran’ın Gezi Olayları’nda yüzlerce ölüm

İran’ın başkenti Tahran’da 13 Eylül’de “ahlak polisi” olarak bilinen İrşad devriyeleri tarafından “başörtüsü kurallarına uymadığı gerekçesiyle” gözaltına alındıktan sonra hastaneye kaldırılan 22 yaşındaki İran’ın Kürdistan eyaleti kökenli Mahsa Emini’nin, 16 Eylül’de yaşamını yitirmesi ülke yönetimine karşı protestolara yol açmıştı. Resmi kaynaklardan olaylarda sivillerin ve güvenlik güçlerinin öldüğüne dair açıklamalar yapılsa da ölü sayısı hakkında net bilgi verilmiyor. Norveç merkezli muhalif İran İnsan Hakları Örgütü gösterilerde 342 kişinin öldüğünü iddia ederken İran medyasına yansıyan haberlere göre, gösteriler sırasında 50’den fazla güvenlik görevlisi yaşamını yitirdi.

Devrim muhafızları komutanı öldürüldü

İran yönetimi, iki aydır devam eden olayları, “ülkeyi parçalamayı hedefleyen ABD, İsrail ve İngiltere gibi güçlerin komplosu” olarak değerlendiriyor. Ülkedeİsrail, ABD ve İngiltere istihbarat servisleri ardı ardına operasyonlar yapmakta ve İran’lı bilim adamlarını ve diğer önemli kişileri nokta hedeflerle öldürmekte. İran’da Mahsa Amini’nin ölümüne ilişkin protestolar ülke genelinde sürerken, Kirmanşah eyaletindedevrim muhafızları komutanlarından Nadir Birami’nin göstericilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışma sırasında öldürüldüğü bildirildi.

Ülkenin batısında yer alan Kirmanşah eyaletine bağlı Sehne ilçesinde göstericilerle güvenlik güçleri arasında çatışmada Devrim Muhafızları Ordusu istihbaratının Sehne ilçesindeki sorumlusu Albay Nadir Birami öldürüldü. Göstericilerin güvenlik güçlerine saldırdığını ve saldırıda Albay Birami’nin bıçaklanarak hayatını kaybettiğini söyledi. İranlı yetkili, saldırganların olayın hemen ardından yakalandığını ve yargı yetkililerine teslim edildiğini aktardı. Son olarak dün akşam Meşhed, Senendec ve Bukan kentlerindeki gösteriler sırasında biri yarbay 5 güvenlik görevlisinin öldürüldüğü açıklanmıştı. Albay Birami, muhaliflerin öldürdüğü en üst rütbeli görevli oldu. Ülkedeki siyasi-askeri güç olan ve düzenli ordunun da üzerinde yer alan İslam Devrim Muhafızları Ordusu, Farsça Sipahi Pasdarani İnkilabi İslami isminden dolayı halk arasında Pasdaran ya da Sipah olarak biliniyor. Pasdaran ülkedeki istihbarat ve savunma açısından hakim güç ancak ekonomide de büyük ağırlığı var.

“İmam Mehdi’nin vekili”

Hameney’in Türk asıllı Horasan Meşhed’li bir aileden geldiği belirtilmekte bir koldan da Azeri kökeninden bahsedilmekte. Farsça’nın yanısıra Türkçe’yi anadil olarak konuşan lider, Kum şehrinde dini eğitim aldıktan sonra Caferi fıkhında ilerledi. Ancak tanınması 1979 İran İslam İnkılabı ardından önemli isimlerden biri haline gelmesiyle oldu. Üçüncü cumhurbaşkanı olarak sekiz sene Cumhurbaşkanı makamında oturdu. Büyük bir terör saldırısında önde gelen yetkililerin hayatını kaybettiği sırada o  ağır yaralı kurtuldu, kolu kesilerek yerine bir protez kol takıldı. Ayetullah Humeyni’nin vefatıyla onun yerine en üst düzey Velayeti Fakih makamına gelmesi için Huccetülislam düzeyinden Ayetullah düzeyine yükseltildi. Veli el-Fakih doktrini, Şiilerde İmam Mehdi’nin Deccal’e karşı savaşmak için geri dönmesi için gereken şartların oluşturulmasının devlet yoluyla yapılması yaklaşımı. Doktrin Ruhullah Humeyni tarafından geliştirildi ve İran İslam Devleti’nin temel meşruiyeti. Hameney’in oğlu Mücteba da ülkede kritik noktaları kontrol etmekte ancak ilerleyen yaştaki babasının yerine gelmesi Humeyni ilkelerin göre yasak. Ali Hameney 1981’de cumhurbaşkanı olması ardından 42 yıl, mutlak lider olması ardından da 33 yıldır iktidarda.