780.000 yıl önce fırında balık

Yeni bulunan balık fosilleri, atalarımızın ilk balık yemeklerini yapmasının düşünülenden 600.000 yıl öncesine gittiğini gösteriyor. Araştırmacılar, eski insanların mekanlarında bulunan sazan balığı kalıntılarını inceledikten sonra 780.000 yıl önce yaşamış insanların balıklarını çok pişmiş olarak yediklerini saptadılar. Gesher Benot Ya’aqov başta Steinhardt Doğa Tarihi Müzesi’nden bilim adamlarının iddiaları, Ürdün Nehri yakınlarındaki bir bölgede 16 yıllık çalışmalara dayanmakta.

Atalarımızın tam olarak ne zaman yemek yapmaya başladığı arkeologlar arasında bir tartışma konusuysa da mutfak sanatlarının doğuşu, insanlık tarihinde önemli bir dönüm noktasına işaret ediyor çünkü pişirme yiyecekleri çiğnemeyi ve sindirmeyi kolaylaştırarak, dünyaya yayılmamızda önemli role sahip.

Nature Ecology and Evolution dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre, yemek pişirmenin ilk emareleri 170.000 yıl önce Neandertaller ve erken Homo Sapiens’e aitse de bu tarihi 600.000 yıldan fazla geriye götüren çalışma giderek ilerledi. Ancak Filistin’de binlerce balık kalıntısı kataloglandı. Ürdün Nehri’nin kıyısına yakın olan bu bölge, bir zamanlar bir göle ev sahipliği yapıyordu. Burada antik balık fosillerinden oluşan hazine, araştırma ekibinin tam olarak ilk aşçıların yüzbinlerce yıl önce yemek pişirmeye başladığı zamanı araştırmasına yardımcı oldu.

Pişirilmiş sazanlar

İlk ipucu, neredeyse hiç balık kılçığı içermeyen, ancak çok sayıda diş içeren bir alanda geldi. Bu, ancak dişlerin geriye kalması durumu, balık kemiklerinin 500C’nin altındaki sıcaklıklarda yumuşaması ve parçalanması nedeniyle pişirmeye işaret edebiliyordu. Aynı bölgede, yanmış çakmak taşları ve daha önce ocak olarak kullanıldığına dair başka kanıtlar bulundu. Çalışma, dişlerin çoğunun özellikle iki büyük sazan türüne ait olduğunu ve bunların lop etleri için seçildiklerini öne sürüyor. Bu ziyafet için yenen sazanların bir kısmı iki metreden büyüktü.

Araştırmacılar, ısınmanın emayeyi oluşturan kristallerin yapısını nasıl değiştirdiğini öğrenmek için Londra’daki Doğal Tarih Müzesi’nde X-ışını toz kırınımı adı verilen bir teknik kullandılar. Sonuçları diğer balık fosilleriyle karşılaştırdıklarında, gölün kilit bölgesindeki dişlerin 200-500C arasında bir sıcaklığa maruz kaldığını buldular. Bu, iyi pişmiş balıklar için doğru sıcaklık aralığı.

Fırında balık

780 bin yıl önceki insanların balıkları fırında mı, ızgarada mı, buğulamada mı, yoksa sote mi yaptıkları tam bilinmiyor. Çalışma eski insanların bir tür toprak fırın kullanmış olabileceklerini öne sürmekte.

Ateşin ilk kez yaklaşık 1,7 milyon yıl önce Homo Erectus ırkından insanlar tarafından kontrol edildiği düşünülüyor. Araştırmaya rağmen bazı bilim adamları kılçıkların ateşte yanmasının bunların pişirildiğinin kesin kanıtı olmadığını iddia ediyorlar. Bu muhalif fikre göre eski insanlar balığı çiğ yedikten sonra kılçıkların bozulup kokmaması için ateşe atmış da olabilirler.

İnsan maymun-adam değil, hep insandı

Kuran-ı Kerim’de ilk insan olarak Hz. Adem alınmasına rağmen, Tevrat’tan farklı olarak Hz. Adem’in yaşadığı zamanla ilgili herhangi bir ibare yer almamakta. Eskiden bilimsel çevrelerde insanın yakın zamanlarda Evrim ile oluştuğu varsayılırken, yapılan araştırmalarda Neandertaller ve daha eski insan ırklarını sözde maymun-adam olmadıkları, müzik aletleri kullanan, ileri el sanatları olan, gelişkin strateji ve dini yaşamı olan normal insanlar oldukları artık kabul ediliyor.

Bilimsel araştırmaya bu linki tıklayarak erişebilirsiniz.

Sazan, kolay yakalanan, lezzetli ve bol etli bir balık. 720 bin yıl önce yemeklerde tercih edilmekteydi.