Faik Emre Özdemir 25 yıl Bangladeş’i yöneten kadın başbakan Şeyh Hasina’nın ekonomik kriz ve ABD öfkesiyle mücadelesinde rejimimim giderek sertleşmesini inceliyor.
Thatcher ve Merkel’i geride bırakarak dünyanın en uzun süre iktidarda kalan kadın lideri Bangladeş başbakanı Şeyh Hasina, iktidarına yönelik ciddi tehditle karşı karşıya. Hasina, kararlı karar alma mekanizması ve ekonomik becerisi nedeniyle Güney Asya’nın Demir Leydisi olarak övülürken bu sefer birleşik bir muhalefetle, ekonomik bir gerilemeyle ve rejiminin kötüleşen insan hakları siciline karşı uluslararası baskıyla karşı karşıya.
Bangladeş lideri, 1990’lı yıllarda başbakanlık yapan ve Necmettin Erbakan’ın D-8’ler hareketine destek verenlerden biri olarak Haziran 1997’de Dolmabahçe balkon fotoğrafında yer alıp iktidarını kaybeden 7 liderden biriydi. İktidarını kaybeden diğerleri zehirlenen Sani Abaça, yardımcısının darbesine maruz kalan Mahatir Muhammed, askeri darbeyle indirilen Navaz Şerif, seçim kaybeden Hatemi, askeri darbeyle indirilen Suharto ve postmodern darbeyle indirilen Erbakan’dı.
Pakistan’a karşı yürütülen kanlı iç savaş ve Hindistan müdahalesi ardından gelen 55 yıllık bağımsızlığın neredeyse 25 yılında Güney Asya’nın en hızlı gelişen ekonomilerinden birini yöneten Şeyh Hasina, Bangladeş’in kurucusu Avami Ligi’nin lideri Şeyh Muciburrahman’ın kızı.
Başbakan giderek siyasi muhalefete yönelik saldırıları artırmak ve sivil toplum örgütlerine baskı yapmakla suçlanıyor. Ana muhalefet partisinin başkanı eski başbakan Halide Ziya yolsuzluk nedeniyle hapiste, en büyük dini partinin liderleri idam edildi, çok sayıda muhalif kayboldu. Seçimlerin Ocak 2024’te yapılması planlansa da muhalefet Hasina’nın istifasını, seçimleri bağımsız geçici bir hükümetin yapmasını talep ediyor. Onun gözetiminde gerçekleştirilen önceki seçimlerdeki usulsüzlükler, şiddet, seçmenlerin sindirilmesi ve muhalefet boykotlarından şikayet ediliyor. Hasina, muhalefet liderlerini ve muhalifleri ortadan kaldırmaya devam ediyor. Şeyh Hasina demeçlerinde muhalifleri, basını, Müslüman Arakanlı mültecilerini hedef aldı.
Şeyh Hasina yönetimi altında Bangladeş, Hindistan, Çin, ABD ve Rusya arasındacdenge politikası izliyor. Sert diktatöryal yöntemlerin ABD’yi rahatsız etmesi nadir bir durumsa da Bangladeş iktidarının Amerika’yı rahatsız eden bazı Çin yakınlaşmaları, ABD’nin Dakka’ya yönelik yaptırımlarına neden oldu. Daha önce Şeyh Hasina alkışlanırken şimdiyse kara listeye alındı. Batılı küreselci finans çevrelerinin sevgilisi kadınlara mikrokredi hareketinin mimarı Muhammed Yunus bile hükümeti eleştirince gözaltına alındı, hapis cezasıyla yargılanıyor.
Bangladeş, Ege Bölgesi kadar küçük alanda 180 milyon Bangladeşlinin yaşadığı, Gazze şeridi, Monako gibi şehir devleletleri bir kenara bırakılırsa dünyanın en yoğun nüfuslu ülkesi. Bangladeş, kendisini Güney Asya’da hazır giyim üretim ve ihracat merkezine dönüştürerek bir ekonomik başarı öyküsü olarak ortaya çıktı. Ayrıca şimdi ekonomi de zorda. Rusya-Ukrayna savaşının tetiklediği yüksek enerji fiyatları ihracat siparişlerini azalttı ve yerel para birimi değer kaybetti. Döviz rezervleri sadece bir yılda neredeyse yarı yarıya azaldı. Benzin ve gıda fiyatları yükselterek krize yol açtı. Bunun üzerine muhalefet partileri yeniden canlanarak ekonomik krize karşı halk öfkesinin sesi oldu.
Şeyh Hasina daha da sertleşebilir. Hasina’nın Avami Ligi, hala önceki başarılarından dolayı halk desteğine sahip. Ancak ekonomik kriz derinleşirse eylemler sokaklara dökülebilir.
Bu da iki milyarlık İslam ümmetinin neredeyse onda birine yaklaşan nüfusuyla önem kazanan Müslüman ülkesindeki belirsizliğe işaret ediyor.
Bangladeş’in ilk kadın başbakanı anamuhalefet lideri Halide Ziya, 5 yıldır hapiste.
#Bangladesh #Bangladeş #Ekonomi #Seçimler
