Burhanettin Akbora 83 yıldır ABD propagandası yapan Voice of America’nın Trump kararnamesiyle sona ermesini ele alıyor.
17 Mart 2025 Burhanettin Akbora
ABD propagandası yapan ve casuslarının kol gezdiği 83 yıllık Voice of America (Amerika’nın Sesi) radyosu, Web sitesi ve haber kanalı, 83 yıl sonra kararnameyle kapanıyor. Yeni yönetimin CIA’in zayıflatılması yönündeki onunla beraber çalışan USAID de dahil yeni hamleleri dahilinde Amerika’nın Sesi sona erdi, çalışanları süresiz izne çıkarıldı. ABD Başkanı Donald Trump’ın, hükümet tarafından finanse edilen medya kuruluşlarında bütçenin ve personel sayısının düşürülmesi için imzaladığı kararnamenin ardından çalışanlar da zorunlu idari izne çıkarıldı. ABD Başkanı Trump, tasfiyeyi yönetmek amacıyla gerek 2022 gerekse 2024 yıllarında Arizona’dan Cumhuriyetçi senatör adayı gösterilen ama kazanamayan müttefiki eski gazeteci Kari Lake’i Amerika’nın Sesi direktörlüğüne getirdi.
Japonya’nın Pearl Harbor baskını, Japonya ile savaşi ardından Almanya’nın ABD’ye savaş ilanı ardından başlayan savaş hamleleri dahilinde 1 Şubat 1942’de başlayan Almanca radyo yayınının ilk ABD hükümeti destekli radyo olması nedeniyle Amerika’nın Sesi ve Örgürlük Radyosu gibi yayınların temeli kabul edilmekte. Bu nedenle 83 yıllık medya kuruluşunun yayını son başkanlık kararnamesiyle birlikte kesilmiş oldu.
Milyar dolara yakın bütçesi vardı
Toplam 3 bin 500 çalışanı olan ABD Küresel Medya Ajansı’na bağlı 7 federal basın kuruluşundan biri olan Amerika’nın Sesi’nde 1300 kadar kadrolu ve birçok da sözleşmeli personel bulunuyor. Muazzam bir gazeteci ve çalışan kadrosu olan Amerika’nın Sesi ve aynı ajansa bağlı “Özgürlük radyoları”, Soğuk Savaş (1945-1991) süresince casusların serbestçe yuvalandıkları bir şemsiye kurum oldu.
ABD Küresel Medya Ajansı’na bağlı olarak çalışan diğer kurumlar arasında Amerika’nın sesinin içinde Türkçe de bulunan çok sayıda ülke yayını, Özgür Avrupa, Özgür Asya, Küba Radyo Marti ve Arapça Al Hurra adlı televizyon kanalı da yer almakta. ABD Küresel Medya Ajansı’nın 2024 yılı bütçesi 886 milyon dolar olarak açıklanmıştı.
Amerika’nın Sesi veya Amarika’nın Avazı da dahil 50 ayrı dilde yayın yapan radyonun Türkçe servisi de yoğun faaliyet yapmaktaydı. Kararname sonrası Amerika’nın Sesi için çalışan Türk gazetecilerin e-posta hesaplarına ve binaya erişimlerine engel getirildiği ajanslar tarafından aktarıldı. Amerika’nın Sesi Türkçe internet sayfasına erişimler iptal edildiği için hafta sonundan bu yana yeni haber girişi yapılmadı. Bugün itibariyle dış erişim kesildi.
İstihbarat ve kamu ajansları
Vocie of America ve ABD Küresel Medya Ajansı’nın başındaki Kari Lake, milyar dolarlık teşkilatı “Amerikan vergi mükellefleri için büyük yük” olarak tanımlamıştı. Trump tıpkı FBI, Milli Eğitim Bakanlığı gibi artık iflah olmaz olarak gördüğü teşkilatları küçültmek ya da tasfiye etmek için kuvvetli destekçilerini başa getiriyor.
Amerikan Derin Devleti’nin kalbini oluşturan CIA’in Trump’ın seçilmemesi için çaba sarfettiği iddia edilmekte. CIA sadece devletten aldığı ödeneklerle değil, gayrı-resmi olarak kendisine bağlı yardım kuruluşu USAID veya medya kuruluşu VOA gibi devlet kurumları ya da resmi olmayan dışarıdan bazı ilişkilerle de beslenen büyük ölçekli, artık devletin de üzerine çıkan bir örgütlenme.
Amerika’nın Sesi VOA Soğuk Savaş’ta Sovyet bloğundaki insan haklarını işlerken, yeni döenmde homoseksüellik, transseksüellik gibi bütün dünyada sapıklık haklarının bayraktarlığını yapmaya başlamıştı.
Casusluk faaliyetleri yapmak isteyen yabancı ajanlar, çoğu zaman geldikleri yabancı ülkenin resmi görevlisi olarak değil gazeteci, haberci, iş adamı, yatırımcı, eğer uzun süre kalacaksa en yaygın olarak yabancı dil öğretmeni ve misyoner gibi kimliklerle hedef ülkelerde faaliyetler sürdürüyorlar. Bu nedenle haber ajansları, kültür ajansları, yatırım ajansları haberalma faaliyetlerine zaman zaman destek sağlayabiliyor, bu ajansların içinde az sayıda da olsa istihbarat görevlisini işe alabiliyor. Bu dünyada normal bir uygulama olarak görülüyor. Örneğin Türkiye’de de Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, MİT müsteşarı olmadan önce TİKA’nın başkanı olarak teşkilatın dünyadaki gelişimini yapılandırmıştı.
