Eurovision miadını doldurdu

Süleyman Nazif Kalaycı

Avrupa ülkelerinin devlet televizyonlarının naklen canlı yayınlarını senkronize etmek için yılda bir yaptıkları testleri şarkı yarışması haline getirerek gerçekleştiren ve ilk olarak 1956 yılında yayınlanan Eurovision Şarkı yarışması, Avrupa ortak kültürünün önemli bir parçası olmuştu. Yarışma sonunda puanlama bölümündeki Fransızca İngilizce ülke puanları ritüeliyle akıllarda kalan yarışma, ABBA gibi pek çok ünlü grubun ve Celine Dion gibi ismin de ilk kez tanındığı bir kültür şenliğiydi.

Türkiye ilk kez 1975 yılında, aleyhindeki Kıbrıs Harekatı sonrası olumsuz havayı düzeltmek amacıyla Eurovision’a ilgi göstermiş, belki tüm zamanlardaki en iyi şarkısı olan Seninle Bir Dakika’yı caz icracısı Semiha Yankı yorumuyla yarışmaya katılmış ancak bu güzel eser 0 puan almıştı. O dönem televizyon jüri heyetlerinin verdiği sıfır puanlara rağmen Türkiye yine de yarışmaya devam etmiş, her yıl bir eser sunmuş, her yıl gerilerde kalmıştı.

1989 yılında Soğuk Savaşın bitmesiyle bir anda 15 ülke daha yarışmaya dahil oldu. Bunlara Yugoslavya ve Çekoslovakya’nın dağılmasıyla yeni sayılar eklendi ve 50 kadar ülke yarışmaya katılmaya başladı. Türkiye 2003 yılında ilk kez Sertap Erener’in yorumuyla girdiği müsabakada birinci oldu. 2000’li yıllarda telefonla katılım puantajı belirlediğinden gurbetçilerimiz sayesinde bu uluslararası prestij müsabakasında genelde önlerde olduk. Manga grubunun belki gelmiş geçmiş en iyi koreografiyle gerçekleştirdiği yorumuyla girdiğimiz yarışmada 2.’liği aldık ancak tekrar birinci olamadık.

Eurovision’da bir başka sık yaşanan gerçek de İngilizlere olan Avrupa halkı antipatisi nedeniyle bir zamanlar hep en önelerde olan İngiltere’nin düzenli olarak sonlarda kalmasıydı. Diğer geleneksel ağırlıklı Avrupa ülkeleri de fazla önlerde olamamaktan memnun değildi ve bir düzenlemeye gittiler. Büyük Avrupa Ülkeleri adı altında İngiltere, Fransa, Almanya, İtalya gibi ülkelerin otomatik olarak elemesiz yarışmaya dahil edilmesi kararını aldılar. Ancak Eurovision’un 40 yıllık üyesi ve bu ülkelerden daha büyük olan ve müzik piyasası en az onlar kadar olan Türkiye’nin dışarıda bırakılmasına TRT nezdinde Ankara itiraz etti. Bu reddedilince Türkiye haksız karara itiraz ederek Eurovision’u boykot etme kararı aldı.

Son 20 yılda Eurovision daha çok siyasi propaganda ve sapıklık reklamına dönüştü. Eşcinseller, travistiler, bıyıklı sakallı kadınlar ve her tür iğrençliğin ailelerin seyrettiği Eurovision üzerinden yayınlanması yarışmayı bir Satanist yayın kuşağına çevirdi. Öte yandan mu mide bulandırıcı hali örtbas etmek ve sözde insani boyut eklemek için siyasi yönelimli mesaj içeren şarkılar el üstünde tutuldu. Nedense bunlar otomatik olarak kazandı. 2014 ve 2022 Rusya Ukrayna işgallerinde olduğu gibi.

Eurovision’un en büyük finansörü Rusya’ydı. Rusya yarışmadan bu yıl kovulunca ihtiyaç olan paralar üyelerden toplanmaya başladı. Küçük ülkelerin devlet televizyonları istenen 5-10 milyon Euro gibi paraları ödemekte zorluk çekmeye başladı. Eski değeri olsa yine verilebilecek bu paralar, Eurovision’un artık miadını doldurduğu fikri ile ödenmemeye başlandı ve bazı küçük ülkeler, özellikle sapıklık reklamlarından rahasız olan Balkan ülkeleri yarışmadan çekilmeye başladılar.

2022 yarışmasını Ukrayna kazanmış ancak yarışmanın ev sahipliği Liverpool’a devredilmişti. BBC, etkinliğin organizasyonu için 8 ila 17 milyon sterlin harcamayı planladığını duyurdu. Bulgaristan, Kuzey Makedonya ve Karadağ, İngiltere’nin Liverpool şehrinde düzenlenecek 2023 Eurovision Şarkı Yarışması’na katılmayacak. Bu ülkeler Avrupa’nın hışmından korktuklarından “sapıklık ve siyasi nasihatlerden bıktık” diyemeyecekleri için, katılım ücretlerindeki artışı bir bahane olarak kullanıyorlar.

Ancak genel olarak Eurovision’un bittiğini, kalitesinin ortadan kalktığını, bu ağ çağında, müzik endüstrisinin oyun endüstrisinin gerisinde kaldığı bir dönemde, tanıtımınİnternet’te gerçekleştiği bir zamanda anlam ifade etmediğini, geleneklerinden de koptuğu için devam ettirilmesi gereken bir ritüel görevini taşımadığını, skandallar dışında artık kimsenin ilgisini çekmediğini, miadını doldurduğunu söyleyebiliriz.

Eurovision sona ermeli.